Inleiding

Het gebouwencomplex van het HUIS VAN BEWARING omvat ook de voormalige DIRECTEURSWONING (nu fietsenstalling/woning) en de DIENSTWONINGEN voor huismeester en bewaarders (nu kantoorruimten).

Het complex werd in 1926 in gebruik genomen en werd gebouwd onder supervisie van de Rijksbouwmeester bij de Rijksgebouwendienst, ir. G.C. Bremer (bouwkundig ingenieur Delft, 1904, Rijksbouwmeester 1924-1945). Andere gebouwen van de dienst uit de periode van deze architect zijn het postkantoor aan de Coolsingel in Rotterdam, het stationspostgebouw en het nu gesloopte gebouw voor de Hoge Raad aan het Plein, beide in Den Haag. Voor het ontwerp in Almelo was vermoedelijk J.G. Robbers, medewerker van het bureau, verantwoordelijk.

Belangrijkste kenmerk van de architectuur van het Huis van Bewaring is zijn enorme soliditeit. De indruk van sterkte wordt deels verkregen door het gesloten karakter, deels door gedrukte verhoudingen en een geraffineerd materiaalgebruik, waarvan de grof gebouchardeerde natuursteen een goed voorbeeld is. Het effect van deze bewerking is voor het karakter van architectuur zeer bepalend. De bouwmeester heeft zich hier duidelijk laten inspireren door de architectuur van de late renaissance (midden 16de eeuw), die enkele jaren te voren was her-ontdekt en die onder de term 'manierisme' een plaats in de geschiedenis van de bouwkunst kreeg.

Zo gezien is in elk geval het frontgebouw een 'dorisch' gebouw, dat verwijst naar de in de renaissance voor gevangenissen en civiele werken gebruikelijke dorische orde.

De gehele gevelwand vanaf het bankgebouw op de hoek Waag/Wierdensestraat via Waag en Marktstraat tot en met het Huis van Bewaring is een gaaf geheel met een rijke afwisseling in geschiedenis, functies en architectonische stijlen. De architectonische kwaliteit is bij bijna alle elementen uit de wand meer dan gemiddeld. Het complex is van een volstrekt unieke architectuur, waarin de soliditeit van de Delftse School samengaat met het decoratief talent van de Amsterdamse. De dienst- en directeurswoningen introduceren aan de Waag de schaal van de Marktstraat, terwijl het frontgebouw van het Huis van Bewaring midden in die straat een belangrijk accent aanbrengt.

Het complex van het Huis van Bewaring is van architectuurhistorisch en stedebouwkundig belang vanwege

- de hoge kwaliteit van de architectuur van de hand van ir. G.C. Bremer

- de gaafheid van het gebouwencomplex

- de beeldbepalende situering van het gebouwencomplex in het centrum van Almelo