Inleiding

Het complex Vijverzathe bestaat uit een BOERDERIJ die fraai in een TUIN is gelegen met toegangsHEKKEN. De kapitale boerderij uit 1890 in Neo-renaissancestijl is gesticht door de echtelieden Jan Arjens Wassenaar en Antje Beerts Bos. Jan Arjens Wassenaar, landbouwer en veefokker, vestigde zich vanuit St. Annaparochie in 1890 in Jelsum. Zijn bedrijf was beroemd vanwege het Friese Stamboekrundvee. Drie gebroeders Wassenaar hebben in de jaren 1889-1900 elk voor zichzelf, maar in elkaars nabijheid een kapitale boerderij gesticht. De twee andere boerderijen zijn respectievelijk de te Leeuwarden aan de Mr. P.J. Troelstraweg 193 gelegen boerderij en de eveneens beschermde boerderij Haskerazathe te Jelsum aan de Haskedyk 2. De eerstgenoemde boerderij wordt toegeschreven aan de Leeuwarder architect H.H. Kramer (1850-1934). Deze architect die -mede door zijn uitbundige Neo-renaissancestijl- rond de eeuwwisseling zeer in trek was bij de gegoede burgerij, zou evengoed verantwoordelijk kunnen zijn geweest voor het ontwerp van de Vijverzathe.

De tuin van Vijverzathe is gelijktijdig met de boerderij in 1890 aangelegd als een wandeltuin, beïnvloed door de Landschapsstijl. De beplanting bestaat uit solitairen, waaronder rode beuken en een kastanje. In de tuin bevinden zich een aantal tuinornamenten en toegangshekken. De kunststenen tuinornamenten, waaronder een Neo-klassieke godin, de voet van een zonnewijzer en een bloembak met op de wand een reeks putti behoren van oorsprong niet tot de tuin en vallen buiten de bescherming van rijkswege.

Waardering

Het complex Vijverzathe, bestaande uit de boerderij Vijverzathe uit 1890 en de wandeltuin met hekken is van algemeen cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde:

- als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling, namelijk als expressie van de welstand van de veehouders,

- vanwege de hoge mate van betekenis door de esthetische kwaliteit van het ontwerp,

- vanwege de ligging nabij twee boerderijen van verwanten en nabij de stad Leeuwarden, die voor de bedrijfsvoering van groot economisch belang was,

- vanwege de hoge mate van gaafheid van de boerderij en de tuinaanleg,

- vanwege de redelijke mate van gaafheid van de aanleg en inrichting van de contemporaine onderdelen,

- vanwege de bijzondere betekenis van het complex voor het aanzien van het dorp en de landschappelijke omgeving,

- vanwege de hoge mate van zeldzaamheid van een dergelijk complex op provinciale schaal.