Inleiding

Het complex bestaat uit de SCHUTSLUIS (1) en de STUW (2) in de Maas. Het complex bevindt zich buiten de bebouwde kom tussen Lith en Lithoijen. Het geheel is gebouwd in Functionalistische stijl tussen 1932 en 1937. De bouw was noodzakelijk i.v.m. de slechte afwateringstoestand van de Maas, waardoor het land in het gebied Maaskant vaak overstroomde. Er werden enkele grote bochten in de Maas afgesneden, waardoor tevens de vaarroutes aanzienlijk werden verkort en de overlaten gedicht konden worden. Het eerste ontwerp was van de hand van dr. ir. C.W. Lely, na diens dood werd het project overgenomen door ir. P.Ph. Jansen. Het gerealiseerde technische ontwerp is van zijn hand. De architect was ir. D. Reich. De ontwikkeling van de beweegbare delen van de stuw geschiedde door Duitse ingenieurs. In 1954 is op het middeneiland een opzienershuisje gebouwd dat intussen is verdwenen. Verder zijn in de loop der jaren houten dukdalven vervangen door stalen palen. In 1990 is op het complex een centrale bediening in gebruik genomen. Ten noorden van de stuw is in 1990 een waterkrachtcentrale in gebruik genomen en is de stuwbrug daarvoor verlengd. Ten behoeve van de afgifte van chemisch afval is in 1992 een gebouwtje in gebruik genomen. Eind jaren negentig van de twintigste eeuw is een tweede sluis tot stand gekomen tussen de bestaande sluis en de stuw. Hiervoor is het sluiseiland met beplanting verwjderd. Beschermd worden de schutsluis en de stuw, de overige onderdelen van het complex vallen buiten de bescherming.

Waardering

Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als vertegenwoordiger van de sociaal-economische en waterstaatkundige ontwikkeling van het Maasgebied in het interbellum, met name als belangrijk onderdeel van de verbetering van de scheepvaart en de watervrijmaking van het gebied. Het heeft betekenis voor de typologische ontwikkeling van deze werken. Het heeft architectuurhistorische waarde als voorbeeld van het samengaan van functionalistische vormen en de modernste waterstaatstechnieken en materialen. Het heeft ensemblewaarden vanwege de samenhang met de ruimere omgeving. Het is als voorbeeld van een belangrijk onderdeel van de Maaskanalisatie met een indrukwekkende vormgeving en omvang gaaf en zeldzaam.