Inleiding.

Op het terrein van het reeds van rijkswege beschermde (rijksmonumentnummer 18896) oudste gedeelte van het voormalige Groot-Seminarie van het Bisdom 's-Hertogenbosch dat vanaf 1837 op deze plek gebouwd is, bevinden zich nog een Rooms-katholieke KERK met atrium en bijgebouwen (onderdeel I), een POORTGEBOUW met tussengang (onderdeel II) en een POORT aan de Rijksweg (onderdeel III), alle opgetrokken in vormen van de Delftse School en daterend uit de periode 1936-1940. Tevens bevindt zich aan de Rijksweg de bisschoppelijke VILLA Huize Gerra (onderdeel IV) opgetrokken in 1853 in Ambachtelijk-Traditionele vormen. De architecten van in ieder geval de kerk, en waarschijnlijk ook van het poortgebouw en de poort zijn de Delftse hoogleraar M.J. Granpré-Molière (1883-1972) en H. van Helvoort. Het gebouwencomplex is gelegen ten noorden van de bebouwde kom van Haaren en ten zuiden van de rijksweg Tilburg-'s-Hertogenbosch. In de Tweede Wereldoorlog werd het complex door de Duitsers gebruikt, onder andere voor het interneren van gijzelaars en agenten van het Englandspiel. Na de oorlog wordt het geheel weer seminarie totdat in 1967 de studenten het complex verlaten. Sinds die tijd maakt het complex deel uit van de Stichting Haarendael die zich bezighoudt met gehandicaptenzorg. De kerk is niet meer als zodanig in gebruik.De villa is in gebruik als klooster. Het geheel is gelegen binnen een ruime landschappelijke parkaanleg.

Omschrijving.

De kerk (onderdeel I), die op de plaats van een voorganger in Waterstaatsstijl gebouwd is, had tot functie te dienen als kapel voor het Groot-Seminarie van het bisdom Den Bosch. Ze is gelegen op het zuidelijke terreingedeelte en staat door middel van een tussengang met de oudere delen van het gebouwencomplex in verbinding. Het betreft hier een grote bakstenen kruisbasiliek met een traditionele vormgeving. Opvallend is de forse donjon-achtige vieringstoren in combinatie met de kleinere torens die de façade en de koorapsis flankeren. Voor de kerk gelegen en hiermee intern verbonden, ligt een poortgebouw met tussengang (onderdeel II). De gang verbindt de kerk met de oudere, reeds van rijkswege beschermde, onderdelen van het complex en is opgetrokken in eenzelfde traditionele vormgeving als de kerk. Interessant detail zijn de in de hoeken aangebrachte religieuze plafondschilderingen.

Aan de ingang van het terrein, gelegen aan de parallelweg van de Rijksweg bevindt zich een grote, massieve, in baksteen opgetrokken poort (onderdeel III). Deze is geornamenteerd met verschillende reliëfs en beelden. De poort kan worden afgesloten met een ijzeren hekwerk uit de bouwtijd. Ten noordoosten van deze poort bevindt zich de villa van Mgr. Zwijsen (onderdeel IV) in een ruime tuin gelegen.

Waardering.

De kerk, de villa en de poortgebouwen op het terrein van het voormalige Groot-Seminarie te Haaren, tegenwoordig Haarendael, zijn van algemeen belang. Het complex heeft cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van geestelijke en typologische ontwikkelingen. Aan het gebouwencomplex zijn de opkomst, bloei en het verval van de priesteropleidingen in Nederland goed af te lezen.

Het heeft architectuurhistorische waarden vanwege het belang van genoemde objecten binnen het oeuvre van de hoogleraar/architect M.J. Granpré-Molière en vanwege de gebruikte rijke marmerdecoratie en ornamentiek in de kerk. Ensemblewaarden vanwege de situering verbonden met de ontwikkeling van het steeds uitgebreide gebouwencomplex van het voormalige Groot-Seminarie. Het is van belang vanwege de structurele en visuele gaafheid in relatie tot de landschappelijke omgeving en vanwege de hoogwaardige architectonische kwaliteit van de samenstellende onderdelen. Het heeft zeldzaamheidswaarde vanwege de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid van een dergelijk voormalig Groot- Seminarie.