Historische buitenplaats Neerijnen.

Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), VOORBURCHT MET KEERMUUR EN TOEGANGSBRUG naar huis (3), KOETSHUIS (4), OPHAALBRUG (5), MOESTUINENSEMBLE (6). In het dorp Neerijnen aan de noordelijke oever van de rivier de Waal, ligt het kasteel Neerijnen gesticht onder de naam Klingelenburg mogelijk omstreeks 1300 door ridder Gijsbert de Cock (het oude huis Neerijnen heeft gestaan ter hoogte van de Van Pallandtweg 6). Na de verwoesting van het naburige kasteel Waardenburg in 1574 diende Neerijnen als woning voor de heren van Waardenburg en Neerijnen; sinds 1701 waren beide goederen in één bezit. Van 1827 tot 1971 waren Neerijnen en Waardenburg in het bezit van het geslacht Van Pallandt. Het huis Neerijnen dateert uit ca.1600, toen het waarschijnlijk op oudere fundamenten werd herbouwd en werd aan het einde van de achttiende eeuw gewijzigd en uitgebreid. Op een tekening uit 1832 is het toen witgepleisterde huis te zien met bouwhuis en prieel of duiventoren gelegen binnen een gracht met boomsingels rondom. Door een ingrijpende restauratie in de jaren '20 van de 20ste eeuw is het aanzien van kasteel en voorburcht sterk gewijzigd door de ontpleistering van het hoofdgebouw, de verbreding van de gracht, de bouw van een nieuwe toegangsbrug en kademuren en de verbouw van het koetshuis. Omstreeks 1922 heeft tuinarchitect Leonard Springer voor het gebied tussen de kastelen Neerijnen en Waardenburg een ontwerp in Engelse landschapsstijl gemaakt, dat ten dele is uitgevoerd. Dit gebied vormt een verbindingszone met parkachtig karakter waarbij door zichtassen een ruimtelijk visuele relatie wordt geschapen. Tussen 1980 en 1981 is de parkstructuur verder uitgevoerd naar plan van Springer (padenstramien, zichtassen en enkele lanen/boomgroepen). Na de dood van de laatste particuliere bewoonster Julie Elise baronesse van Pallandt in 1971 werd het goed in 1974 aan de Stichting het Gelders Landschap verkocht; in 1978 kocht de gemeente Neerijnen het kasteel en koetshuis, die het in 1980 als gemeentehuis in gebruik nam.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De buitenplaats wordt omgrensd door de Van Pallandtweg (zuid), eikenlaan parallel aan de Repelsestraat (oost), eikenlaan en parkbos aan de overzijde van de Van Pallandtweg (noord), rechte sloot in het parkbos (west).

Waardering De HISTORISCHE BUITENPLAATS NEERIJNEN is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang: - vanwege de ouderdom; - vanwege het 18de-eeuwse huis op een oudere bouwplaats; - vanwege de visueel-ruimtelijke relatie met het kasteel Waardenburg middels een parkachtig verbindingsterrein ingericht door tuinarchitect L. Springer; - vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.