Inleiding

Complex van R.K. KERK en PASTORIE van de St.Dominicusparochie, gebouwd in de jaren 1939-1940 naar een Traditionalistisch ontwerp uit 1938 van de architect J.J. VAN HALTEREN uit `s-Hertogenbosch. Het nieuwe complex verving een in 1938 door brand verwoeste waterstaatskerk (1861) op dezelfde plaats. De nieuwe kerk werd ingewijd op 11 november 1940, de pastorie was reeds eerder dat jaar voltooid.

Kerk en pastorie maken deel uit van een historisch gegroeid katholiek complex in de noordwestelijke hoek van het Tielse stadscentrum, thans verder nog bestaande uit een zusterklooster met kapel, een voormalig ziekenhuis en een school. In een perk tussen de kerk en de pastorie staat een heilig hartbeeld, afkomstig van het voorplein van het ziekenhuis. De geschiedenis van het katholieke complex gaat terug tot de reformatie, toen zich hier een schuilkerk bevond.Voor 1580 werd dit gedeelte van de binnenstad gedomineerd door het complex van de St. Walburgkerk, een kapittelkerk van 9e-eeuwse oorsprong. De zielzorg van Rooms-Katholieken in Tiel is sinds de reformatie altijd in handen geweest van Dominicanen en tot 1997 is de kerk bediend door zes paters, die in de pastorie woonden.

Het figuratieve glas-in-lood van de kerk is van de hand van ALEX ASPERLAGH (1901-1984). De thema's van de vensters sluiten aan bij de orden van de zusters en de paters die aan de kerk verbonden waren. De inrichting met beelden en kruisweg is grotendeels na-oorlogs, evenals de orgels.

De kerk en pastorie bevinden zich in vrijwel ongewijzigde staat. Na het Tweede Vaticanum is in de kerk het liturgisch centrum versoberd en het altaar naar voren geplaatst. Sinds 1997 wordt de pastorie als parochiecentrum gebruikt.

Complexomschrijving

Kerk en pastorie zijn als één ontwerp gebouwd in een Traditionalistische en aan de Delftse School verwante stijl en liggen op een perceel op de hoek van de Binnenmolenweg en het Sint Walburgkerkpad. De andere katholieke gebouwen liggen ten westen en noordwesten van dit perceel. De pastorie vormt een L langs de hoek van het Sint Walburgkerkpad met een plein waaraan het zusterklooster en het ziekenhuis zijn gesitueerd zijn. De kerk ligt hier schuin achter, met het koor gericht naar het noordwesten. Gemetselde muurtjes lopen vanaf de gevels van kerk en pastorie, deels als ommuring van perken of als plantenbakken en zorgen voor een verbinding tussen de complexonderdelen en de omgeving.

De twee gebouwen vertonen veel overeenkomsten qua materiaalgebruik en detaillering, hoewel er sprake is van een afwijking in de afwerking van de tuitgevels. In de eenvoudige hoofdvorm sluit de kerk aan bij de gotiek en lijkt veel op middeleeuwse Betuwse kerken. Kenmerkend is in het interieur het ruimtevormend gewelf van het kerkschip en de `koortoren', een hoge toren die het koor verlicht en benadrukt alsmede de vormgeving van de orgelgalerij.

Complexwaardering

COMPLEX van KERK en PASTORIE gebouwd in 1939-1940 naar ontwerp van J.VAN HALTEREN

-Van architectuurhistorische waarde als gaaf en goed voorbeeld van een kerk en pastorie die naar één ontwerp gebouwd zijn in een Traditionalistische, aan de Delftse School verwante stijl. Het complex valt op vanwege de sobere, traditionele hoofdvormen van de gebouwen, het robuuste materiaalgebruik en de detaillering van de gevels met tuitgevels, kenmerkend voor deze stijl.

-Van stedenbouwkundige waarde als onderdeel van het historische stadscentrum van Tiel, waar het vanwege de hoofdvorm een dominerende rol speelt in het stadsbeeld.

-Van cultuurhistorische waarde vanwege de oude geschiedenis die verbonden is met dit katholieke complex in Tiel. Een concentratie van gebouwen met een katholieke functie is kenmerkend binnen de sociaal-maatschappelijke geschiedenis van Nederland vanaf het einde van de negentiende eeuw.