inleiding In 1930-33 naar ontwerp van architect B.T. Boeyinga en constructeur ir. I.J. Kranenburg ten behoeve van de nieuw opgerichte vierde faculteit van de Vrije Universiteit gerealiseerd LABORATORIUM, uitgevoerd in late Amsterdamse Schooltrant met in oorsprong vier bouwlagen voor de scheikundige afdelingen en drie bouwlagen voor de natuurkundige afdelingen onder een pannen kap.

In 1951-52 is het gebouw naar ontwerp van dezelfde architect, doch in soberder trant, met twee of drie bouwlagen verhoogd tot een geheel van zes plat afgedekte lagen en van een observatorium met koepel voorzien.

omschrijving

Het aan drie zijden vrijstaande laboratoriumgebouw is op L-vormige plattegrond met afgeschuinde ZW-hoek opgetrokken in baksteen op een natuurstenen plint en afgewisseld door betonbanden bij de vensters en siermetselwerk, waarbij in oorsprong de afzonderlijke, voor scheikunde respectievelijk natuurkunde bestemde laboratoriumruimten elk in een vleugel aan weerszijden van het centrale trappenhuis waren ondergebracht. De oorspronkelijke laboratoriumvensters zijn gevat in stalen kozijnen met verticale onderverdeling en in glassteen uitgevoerde bovenlichten; zij zijn omlopend over de gevels aangebracht. De gevels van het onderkelderde gebouw zijn merendeels licht teruggerooid en voorzien van een eenvoudig voetinghek.

Het naar voren springende trappenhuis aan de De Lairessestraat is voorzien van twee verticale stroken met glasstenen en toegankelijk via de rechts gesitueerde, lage ingangsportiek met drie treden tellende stoep, natuurstenen bekleding en een doorgetrokken luifel, waarboven over twee bouwlagen een muurvlak van afwisselend reliefrijk gemetselde baksteen- en betonbanden. De ingang zelf bestaat uit stalen deuren met elk een verticale glasstrook met kleine ruiten; links bij de afgeronde hoeken bronzen naamplaquettes met: "scheikundig laboratorium en natuurkundig laboratorium" en op de luifel het opschrift: "vrije universiteit". Boven de rechter portiekpijler en op de driehoekig uitstekende gevelrand bij de tweede verdieping twee beeldhouwwerken van Theo van Reyn die naar de oorspronkelijke functies van de VU- laboratoria verwijzen. Links van het trappenhuis voor de beganegrond een door vierkante betonkolommen afgescheiden portico, waaronder de trap naar de fietsenkelder leidt, met in de gevel direct naast het trappenhuis vier geinciseerde profiel-portretten.

De zuidgevel heeft in het teruggerooide linkerdeel twee groepen van zes, respectievelijk drie gekoppelde vensters per bouwlaag en in het naar voren gerooide gedeelte een groep van vier gekoppelde vensters, waarbij telkens de twee vensters aan de uiteinden smaller zijn dan die in het midden.

De stroken van gekoppelde vensters van de voormalige natuurkundige afdeling beginnen aan de De Lairessestraat met op de beganegrond een en op de twee bovenlagen elk twee tweeledige vensters; zij worden via de een venster-as brede afgeschuinde zijde voortgezet en tellen elf venster-assen aan de zijde van de Lassusstraat.

waardering

In karakteristieke zakelijk-expressionistische vormgeving en detaillering uitgevoerd VU-laboratorium van de vierde faculteit, als een van de laatste representanten van de Amsterdamse School van algemeen belang wegens architectuurhistorische waarde alsook wegens de cultuur- en wetenschapshistorische betekenis als uitdrukking van de groei van de experimentele wetenschapsbeoefening in het algemeen als die van de Vrije Universiteit in het bijzonder; tevens is het gebouw van situationeel belang wegens de stedebouwkundige ensemble-waarde en de historisch-functionele samenhang met het naastgelegen voormalig Fysiologisch Laboratorium en de bebouwing rondom het Valeriusplein.