Inleiding

WONINGBOUWCOMPLEX, bestaande uit étagewoningen voor arbeiders op een trapeziumvormige plattegrond, begrensd door de Atjehstraat, het Sabangplein en de achterzijde van de bebouwing aan de Bilitonstraat en de Padangstraat. Het complex is in 1918 als eenheid gebouwd in opdracht van de woningbouwvereniging 'Vereniging tot Opruiming van Slop- en Gangwoningen' naar ontwerp van de Groninger architect A.Th.van Elmpt. Het binnenterrein (Deliplein) met groenvoorziening is toegankelijk via een onderdoorrit aan de korte zuidwestzijde en via twee daartegenoverliggende doorritten in de bebouwingsstrook langs de Atjehstraat. Tijdens de renovatie in 1980 zijn zowel de karakteristieke schoorsteenkoppen als de authentieke roedeverdeling uit de vensters verwijderd en enkele plattegronden van woningen en hun grootten gewijzigd: gesplitst in 121 woningen.

Omschrijving

Het op een trapeziumvormige plattegrond opgerichte complex is symmetrisch van opzet en gespiegeld om een noordoost/zuidwest-as. Het binnenterrein (Deliplein) is toegankelijk via een onderdoorrit aan de korte zuidwestzijde en via twee daartegenoverliggende doorritten in de bebouwingsstrook langs de Atjehstraat. Alle woningen zijn opgetrokken vanuit regelmatig geschakelde en in hoofdvorm rechthoekige plattegronden - met uitbouwtjes - aan de achterzijde, en opgetrokken uit grijsbruine baksteen op een donkerder trasraam. De delen zijn twee of drie bouwlagen hoog met een zolderverdieping en afgedekt met schilddaken. De gevels worden afgesloten door een eenvoudige houten bakgoot op klossen. De doorritten hebben vlakke plafonds en zijn in de gevels rondgesloten. Daarboven en omheen risaleert het muurwerk tot in een topgevel enigszins. Dit risaliet heeft een vorm met de suggestie van een bouwdeel, getorst door twee zich verjongende 'poten' aan weerszijden van de doorrit. Boven de poorten bevinden zich een of twee boven elkaar geplaatste vierdelige erkers, geplaatst op uitkragend metselwerk en afgedekt met een geknikt zinken schilddak. De gevel aan het Sabangplein bevat boven de poort een keramisch tableau met de naam van het complex en aan weerszijden van de erker tableau's met het bouwjaar. Op het binnenterrein onderscheiden de bouwdelen zich van elkaar door middel van diverse portiekvormen: kepervormig, ellipsvormig en rondbogig. Tevens zijn met regelmaat topgevels aangebracht, enkele als bekroning van een iets risalerend geveldeel, andere als stel opgenomen in een verhoogd dakdeel. Twee portieken zijn telkens naast elkaar gesitueerd met in elk daarvan twee woningdeuren, toegang gevend tot respectievelijk beneden- en bovenwoning. De woningen hebben twee soorten rechtgesloten vensters met kalf en bovenlichten; enkelvoudige boven de portieken en dubbele aan weerszijden van de portieken. Het binnenterrein is ingericht als park en wordt omzoomd door een bestraat wegdek.

Waardering

WONINGBOUWCOMPLEX, bestaande uit étagewoningen voor arbeiders, ontworpen door de Groninger architect A.Th. van Elmpt, bestaande uit een binnenterrein met groenvoorziening (Deliplein) met daaromheen een aaneengesloten krans woningen en de bebouwing, gesitueerd aan de zuidwestzijde van de Atjehstraat, met elkaar verbonden en toegankelijk via poortgebouwen, als geheel van algemeen belang vanwege zijn cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde vanwege zijn betekenis voor de geschiedenis van de volkswoningbouw en vanwege zijn betekenis voor de geschiedenis van de stedebouw uit het begin van de twintigste eeuw in de stad Groningen.