Registergegevens

Monumentgegevens

Monumentnummer
504689
Complexnummer
504680 - Oud-Katholieke Kerk
Inschrijving register
Kadaster deel/nr
82968/59
Kadastrale aanduiding
Amsterdam U 7381
Ruysdaelstraat 39, 1071 XA te Amsterdam

Omschrijving

Op een rechthoekige plattegrond gebouwde bakstenen KERK met bijbehorend hekwerk bestaande uit een enkel schip onder een zadeldak met alleen door natuursteen geaccentueerde aanzet-, sluit- en hoekstenen rond de rechthoekige dubbele en driedubbele vensters met bakstenen verdeling. Gevelbekroning met kruis. Neo-romaans portaal toegankelijk via een uit drie treden bestaande hardstenen stoep met aan weerszijden kapiteelachtig gelede kolommen op sokkels met versnijding onder een zadeldak met natuurstenen kruis. In het portaal een naar binnen verspringende rij archivolten op natuurstenen kraagstenen boven een rij gemetselde portaalwangen.

Rechthoekige geprofileerde eikehouten dubbele deur onder een natuurstenen latei waarop geschilderd: 'Oud-Katholieke Kerk'.

In het boogveld een door baksteen in drieën onderverdeeld bovenlicht met glas-in-lood.

Links van het portaal een bescheiden halfronde uitbouw, waarin diepgelegen vensters met glas-in-lood, die beneden - in de vorm van een ingesneden sokkel - en boven vijfhoekig geknikt is. Rechts op de hoek een iets uitgemetselde toren met afgeschuinde hoeken. Het bovendeel - onder een zadeldak - is opnieuw enigszins uitgemetseld met in de knik enkele en dubbele mezekouwen. De toren heeft aan drie zijden - uitgezonderd de zuidzijde die is voorzien van een door een bakstenen stijl in tweeën verdeeld venster - vierkante wijzerplaten omlijst door pilasters en kroonlijsten in een niet-klassieke vorm.

Aan weerskanten van het portaal twee sierijzeren hekken.

Interieur

De kerk herbergt een aantal belangrijke interieuronderdelen.

Het hoogaltaar uit het begin van de 18de eeuw bestaat uit een altaartafel en een retabel met altaarstuk. Het retabel heeft de vorm van een barok tempelfront. Een toogvormige opening met schilderstuk en een overstekende kap, die wordt ondersteund door zuilen met composiet kapiteel (acanthusbladeren en Ionische voluten). Op de kap het Lam Gods op boek met 7 zegels; hierachter een wolkenhemel met engelenkopjes waarboven een kroon met lambrequins die overtopt wordt door een kruis met stralen. Aan weerszijden van de wolkenpartij, op vooruitspringende voluten, de symbolen van de 4 evangelisten.

Het schilderij (olieverf op doek) stelt de opdracht van Christus in de tempel voor.

Het draaitabernakel bestaat uit hout, marmer en brons. Het ronde tabernakel heeft aan de voorzijde een getoogd paneel met een goud beschilderd middenstuk waarop in gesneden reliëf een kelk met hostie met aan weerszijden een palmboom. De kelk staat op een geprofileerd blad ondersteund door gevleugelde cherubs en voluten. Als het voorpaneel weggedraaid wordt ziet men aan de binnenzijde twee halfronde ruimtes met rood fluweel bekleed en versierd met snijwerk van ranken, cherubs en IHS in stralenkrans, alsmede de H. Geest (duif) in stralen en een medaillon met de voorstelling van Christus, gekroond met doornen. Het draaiende gedeelte is gevat in een tempelachtige ombouw bestaande uit een voetregel met vooruitspringende hoeken waarop marmeren zuilen met Ionisch kapiteel die de bovenbouw dragen. Deze uitspringende bovenbouw is geprofileerd en versierd met eier- en tandlijsten. Tussen de zuilen bevinden zich nissen waarin gevleugelde en knielende engelen. De altaartafel heeft de vorm van een graftombe. De eikehouten preekstoel uit ca. 1750 is geleed en bestaat uit een rond voetstuk met een zich naar boven verjongende stam. Rondom de stam vier uitkragende S-vormige voluten waarop de symbolen van de 4 evangelisten. De kuip heeft een met palmet- en acanthusbladeren versierde onderregel en is verder versierd met drie medaillons waarin in reliëf de voorstellingen van Christus, Mozes en Aäron. Tussen de medaillons drie beeldjes van putti met de symbolen van Geloof (kruis), Hoop (anker) en Liefde (hart). Geprofileerde overstekende kapregel waaronder een reliëfrand van acanthusbladeren. Halfronde trap van zes treden. Geschulpte achterwand met 2 cherubs en gedrapeerde gordijnen. Enigszins geschulpt rond klankbord met afhangende rand van lambrequins waarop snijwerk van hoornen van overvloed, vruchtenranken, vazen en medaillons waarin heiligenfiguren (bustes): Willibrordes met kerk, Augustinus met brandend hart en een monnik. Op de onderzijde van het klankbord een wit geschilderde duif (H. Geest) in stralenkrans. De neo-gotische mahoniehouten lezenaar op de kuip met tweepoot op voluutvormige staanders rust op een adelaar met gespreide vleugels. De wit beschilderde houten communiebank uit het eerste kwart van de 18de eeuw in Louis XIV-stijl heeft geprofileerde onder- en bovenregels met vooruitspringende huizen waarop pilasters met lijstwerk. Tussen de pilasters ajour panelen met de volgende voorstellingen: midden: Lam Gods met kruisvaan op boek met 7 zegels; rechts: tafel met toonbroden; links: Ark des Verbonds. Op de twee buitenste panelen vruchtenmanden. De voorstellingen zijn aan beide zijden uitgesneden en omgeven door voluutvormig gebladerte.

Een tweeklaviers mechanisch orgel met zelfstandig pedaal, gemaakt door F.A. Stangenberg in 1915. In 1947 is, bij herstelwerkzaamheden, een drietal registers gewijzigd door de firma Sanders uit Utrecht. Deze drie gewijzigde registers zijn niet van monumentale waarde uit het oogpunt van monumentenzorg.

Waardering

Oud-Katholieke Kerk met bijbehorend hekwerk als hoofdonderdeel van het kerkelijke complex van algemeen belang wegens architectuurhistorisch waarde alsook van typologische en stedebouwkundige waarde. Van zeer grote cultuurhistorische waarde zijn de historische onderdelen van het interieur.

Eveneens van cultuurhistorisch belang is het feit dat de kerk een voortzetting is van een oude statie. Tevens van belang in het oeuvre van J.W.F. Hartkamp.

Dit monument maakt onderdeel uit van complexnummer 504680. Hier vindt u meer informatie over het complex en de bijbehorende monumenten.

Overige gegevens

Oorspronkelijke functies

Hoofdfunctie Hoofdcategorie Subcategorie Functie Verbijzondering Toelichting
Ja Religieuze gebouwen Kerk en kerkonderdeel Kerk