Inleiding

SCHAKELSTATION, 1921, met dubbele schakelbordwachterswoning uit 1924, gesitueerd aan de westelijke bebouwingsrand van Oostermaas. Gebouwd in een traditionele, door het expressionisme beïnvloede stijl, in opdracht van de Staatsmijnen, naar een ontwerp van architect A.J.N. Boosten te Maastricht. De capaciteit van het schakelstation is na 1921 éénmaal vergroot.

Omschrijving

Het schakelstation bevindt zich in dwarsrichting ten opzichte van de President Rooseveltlaan, waarbij de dubbele schakelbordwachterswoning aan de westzijde het schakelstation aan de oostzijde voorafgaat. Deze dubbele woning heeft een souterrain, twee bouwlagen en een zolder op een rechthoekige plattegrond en wordt gedekt door een tentdak met rode Hollandse pannen. Aan de zuidzijde een in het dak doorlopend bouwvolume onder plat. Dakkapellen met verticaal ingedeelde vensterkozijnen op drie dakvlakken. Hoogoplopende schoorstenen. Luifelgoten. Recente tuimelvensters op het achterdakvlak.

De dubbele dienstwoning heeft een symmetrische voorgevel. Centraal in de gevel rechthoekige dubbele houten deuren met bovenlicht, waartussen een rechthoekig, gekoppeld houten zijlicht met een geornamenteerde tussenstijl en een decoratieve houten bloembak op bakstenen consoles.

Boven deze deuren twee gekoppelde, verticaal ingedeelde houten vensterkozijnen met geornamenteerde tussenstijl, elk met een decoratieve houten bloembak op bakstenen consoles. Aan weerszijden één vensteras, in de eerste laag met een rechthoekig, ongeleed houten venster; in de tweede laag een rechthoekig, verticaal ingedeeld houten venster.

De rechter zijgevel telt twee vensterassen. In de eerste laag van de eerste as een driekante erker onder plat, waarnaast en waarboven rechthoekige houten, verticaal ingedeelde vensters. Tussen de tweede vensteras van de rechter zijgevel en de bedieningsruimte een risalerend blokvormig bouwvolume van drie bouwlagen onder plat. Hierin in is, onder een houten luifel op bakstenen consoles een rechthoekige houten paneeldeur in een trapsgewijs uitgemetselde lijst geplaatst. Boven de luifel een rechthoekig, achtruits houten bovenlicht, naast de deur twee zijlichten waarvan er één kunststoffen en één houten dat nog de oorspronkelijke zesruits roedeverdeling heeft. In de tweede laag van dit volume drie horizontaal ingedeelde rechthoekige houten vensters met vierruits roedeverdeling per glaspaneel. In de derde laag rechthoekige houten vensters met een V-vormige roedeverdeling. In de derde laag van de oostgevel twee rechthoekige houten ventilatieroosters. Onder de luifelgoot van het platte dak een geprofileerde streklijst.

De linker zijgevel heeft drie vensterassen en is onregelmatig ingedeeld. In de eerste laag van de eerste as een driekante erker onder plat, in de tweede laag drie rechthoekige, verticaal ingedeelde vensters, deels nog met kleine roedeverdeling. Naast de erker, in de derde as, een rechthoekig kunststoffen venster.

In het vrijgebleven deel van de achtergevel van de dienstwoningen een hoog onder de luifelgoot ingezette vensterreeks.

Aan de achtergevel van de dienstwoningen bevindt zich het schakelstation met bedieningsruimte en hoogspanningsruimte. Tussen bedieningsruimte en dienstwoningen bestaat een directe verbinding. Het schakelstation heeft één bouwlaag op een ongelijkbenige U-vormige plattegrond en is voorzien van een plat dak.

In de noordelijke zijgevel van de bedieningsruimte is het vensterkozijn dichtgemetseld en bevindt zich een rechthoekige houten deur. In de zuidelijke gevel een rechthoekig, dubbel houten kruiskozijn met vierruits bovenlichten. De bedieningsruimte heeft metselwerk in staand verband, het schakelstation in halfsteens verband.

Het schakelstation bestaat uit een aaneenschakeling van hoogspanningcellen (17 aan de zuidzijde, 15 aan de noordzijde) met stalen drukdeuren waarboven rechthoekige stalen, negenruits bovenlichten waaruit het glas is vervangen door een aluminium beplating. In de eindgevels aan de oostzijde een stalen deurkozijn met zij- en bovenlichten voorzien van kleine roedeverdeling.

Aan de straatzijde bevinden zich twee bakstenen hekpilaren met ezelsrug en koperen verlichtingsarmaturen.

Waardering

Het schakelstation met dubbele schakelbordwachterswoning is van cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische, technische en typologische ontwikkeling met een innovatief karakter.

De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de bouwstijl, de betrokkenheid van architect Boosten, de esthetische kwaliteiten van diens ontwerp, het materiaalgebruik, de ornamentiek en de functiegebonden vormgeving van het exterieur.

Het schakelstation is vanwege de situering verbonden met de ontwikkeling van stad en streek en van betekenis voor het aanzien van de wijk Oostermaas.

Schakelstation en dienstwoningen zijn in redelijke mate gaaf en van belang voor de visuele gaafheid van de stedelijke omgeving.

Bovendien beschikt het geheel over een aanzienlijke bouwtechnische, typologische en functionele zeldzaamheidswaarde.