HOOFDGEBOUW (Huis Doorn) MET VOORPLEIN EN BOOGBRUG.

Huis Doorn, gelegen op een vrijwel vierkant kasteeleiland met voorplein, bestaat uit een hoofdgebouw op rechthoekige grondslag geflankeerd door twee haaks op het hoofdgebouw staande vleugels, eveneens op rechthoekige grondslag. Deze U-vormige plattegrond is het resultaat van een grootscheepse verbouwing in 1796 van het in fasen tot stand gekomen kasteelcomplex, waarvan de oorspronkelijke opbouw waarschijnlijk nog grotendeels bewaard is gebleven in het huidige gebouw. Van oorsprong is Huis Doorn een uit het midden van de 9de eeuw daterende versterkte woning die een aantal keren werd verbouwd, in 1322 werd verwoest en in 1347 met de opdracht "weder op te bouwen hetwelk te voren verdestrueerd was" werd herbouwd. In 1536 werd het huis benoemd tot Ridderhofstad en op tekeningen van n.n. en Roelant Roghman uit het midden van de 17de eeuw is te zien hoe het kasteel in deze tijd eruit heeft gezien. Waarschijnlijk had het huis ten tijde van de ingrijpende verbouwing in 1796 nog grotendeels zijn middeleeuwse uiterlijk, waarop de tevens zinsnede in de verkoopacte van 1792 'zijn binnen en buytenplein' duidt.

Het onderkelderde, bakstenen Huis Doorn heeft een onder grijze pannen gedekt, samengesteld en afgeknot schilddak dat is voorzien van een aantal dakkapellen -aan de zuidzijde en mogelijk ook aan de zuidgevel van de noordvleugel en aan de noordgevel van de zuidvleugel daterende uit het eerste kwart van de 19de eeuw, de andere dakkapellen uit ca. 1903. Om het huis loopt een omgaande kroon- en daklijst, daterende uit 1796. Aan de zuidwesthoek van het hoofdgebouw bevindt zich een middeleeuwse ronde toren die omstreeks 1725 verhoogd is. De toren is (thans) witgepleisterd en voorzien van een inzalende 8-kantige spits, gedekt door leien in maasdekking en bekroond door een windvaan. In de (thans) ongepleisterde oostelijke voorgevel bevindt zich de hoofdtoegang tot het huis. De vooruitspringende middenrisaliet met gekorniste kroon- en daklijst wordt bekroond door een fronton waarin een klok uit 1910 en de ingangspartij werden in 1920, toen Wilhelm II het huis ging bewonen, door de huidige risaliet en entreepartij vervangen. De typerende 18de-eeuwse entree met interne trappartij moest plaats maken voor de huidige, waardoor meer ruimte in de vestibule van het huis werd gecreëerd voor ontvangsten en godsdienstoefeningen van Wilhelm. Voor de ingang ligt een kunststenen bordes met een uit 14 treden bestaande trap en een gemetselde balustrade met afdekking en twee hele en twee halve bollen van kunststeen. Boven de dubbele 12-ruits deur een balkon gedragen door twee consoles. Ten zuiden van het bordes ligt de publiekstoegang tot het huis die tijdens de restauratie van Huis Doorn in 1990-92 werd gerealiseerd.

De oostgevel heeft een regelmatige vensterindeling. De noord-, west- en zuidgevel hebben een onregelmatige vensterindeling, de zuidelijke gevel van de noordvleugel en de noordelijke gevel van de zuidvleugel eveneens. De twee oostgevels van de dwarsvleugels hebben een gelijke vensterindeling. Het merendeel van de vensters op de begane grond en de eerste verdieping is voorzien van persiennes.

Het voorplein op het kasteeleiland is bestraat, het kasteeleiland zelf is toegankelijk middels een bakstenen boogbrug met neo-Lodewijk XIV hekwerk en lantarens uit ca. 1900.

Het INTERIEUR van Huis Doorn is na de dood van Wilhelm in 1941 nauwelijks aan grote veranderingen onderhevig geweest. Voor een deel is het interieur dat tijdens de verbouwing van 1796 werd gerealiseerd nog aanwezig; onder meer de gobelinkamer, de rookkamer en de gele salon hebben nog Lodewijk XV-stijlkenmerken. De vestibule, die in 1920 werd verbouwd, vertoont typerende vroeg 20ste-eeuwse kenmerken wat betreft de vorm en de opbouw.

Tijdens een restauratie in de jaren 1990-92 werd het souterrain van het huis voorzien van een nieuwe entree en werd gedeeltelijk heringedeeld om de huidige museale functie te verbeteren. \r