Inleiding

Het rijtje ARBEIDERSWONINGEN Havenweg 41 t/m 53 is in 1909 in het Havengebied gebouwd in opdracht van de Bouwvereniging Harlingen. Het is het eerste bouwproject dat gerealiseerd is in opdracht van de Bouwvereniging binnen het hele sociale woningbouwcomplex van het Havengebied. Dit plan is in twee fases uitgevoerd tussen 1909 en 1911. De arbeiderswoningen aan de Havenweg 41 en Havenweg 53 worden aangeduid als van het type C, de woningen aan de Havenweg 43 t/m 51 van het type D. Omdat deze twee types deel uitmaken van één en dezelfde rij, worden zij hier samen behandeld. Ontwerper van het in Ambachtelijk-traditionele bouwstijl gebouwde blok was architect Lofvers uit Zwolle, aannemer S. Bootsma uit Franeker. Aannemer Bootsma kon 18 huizen bouwen voor f 34.200,-. De aanbesteding vond plaats op 8 november 1908. De huizen werden officieel opgeleverd op 12 mei 1909. De woningen aan de Havenweg 41 t/m 53 zijn naar het zuidwesten georinteerd. Zij hebben voortuintjes en een achtertuintje of plaatsje.

Omschrijving

De twee arbeiderswoningen Havenweg 41 en Havenweg 53, van het type C, verschillen van de overige omdat zij één kamer breder zijn. De indeling van de rechthoekige plattegrond van het type C is: een gang vrijwel in het midden met aan één zijde de woonkamer en aan de andere zijde de achterkamer. Daarachter een slaapkamer, een keuken en een bijkeuken. Op de bovenverdieping een overloop, een grote en een kleine slaapkamer en een zolder. De indeling van het type D is: een gang met aan één zijde de woonkamer. Hierachter een slaapkamer en de keuken. Achter de keuken bevindt zich in een uitbouw de berging. Op de bovenverdieping bevinden zich een overloop en twee slaapkamers. Het hele blok wordt gedekt door een zadeldak met zwart gegolfde Friese pannen, met vijf schoorstenen op de dakhelling boven de voorgevel en vier schoorstenen op de dakhelling boven de achtergevel. De oorspronkelijke dakkapellen met lessenaardak zijn vervangen door zeven dakkapellen met een plat dak en dubbele vierruitsvensters.

De voorgevel van de rij woningen is oorspronkelijk in bruine bakstenen opgetrokken en in de loop der tijd wit overgeschilderd. De houten deuren met tweeruitsbovenlicht zijn vernieuwd. De zesruitsvensters zijn voorzien van lichtgebogen strekken (die niet zijn overgeschilderd). De oostelijke zijgevel van Havenweg 53 is niet overgeschilderd. De tuitgevel is voorzien van een trapsgewijs aangebrachte geschilderde decoratie. De tuitgevel wordt door een betonnen daklijst begrensd met op de top een ijzeren versiering. In de gevel zitten in de eerste bouwlaag rechts een blind venster en links een zesruitsvenster, beide met gemetselde gebogen strek met aanzet- en sluitstenen en verbonden door een gemetselde bruin-gele band. In de top bevindt zich een venster met tweeruits bovenlicht. Vier langwerpige muurankers en één ronde versieren de top langs de getrapte rand onder de daklijst. De westelijke zijgevel van Havenweg 41 grenst aan Havenweg 39. De achtergevels van het rijtje zijn voorzien van houten achterdeuren en vensters.

Waardering

Het blok arbeiderswoningen aan de Havenweg 41 t/m 53, van het type C en D, is van bijzonder cultuurhistorisch belang:

- als bijzondere uitdrukking van een culturele en sociaaleconomische ontwikkeling;

- als bijzondere uitdrukking van de ontwikkelingen binnen de sociale woningbouw;

- wegens de betekenis als onderdeel van een groter geheel dat cultuurhistorisch en maatschappelijk van nationaal belang is;

- wegens de situering die verbonden is met de ontwikkeling en uitbreiding van de stad;

- wegens de architectonische gaafheid van het exterieur;

- wegens de visuele en structurele gaafheid van de streek en de stedelijke omgeving.