Inleiding

De Theo Thijssenschool is van oorsprong - en nog steeds - een Openbare Lagere School (basisschool). Het gebouw, dat werd gebouwd in 1927 naar ontwerp van R. Strak, gemeentearchitect te Harlingen, ligt in het noordoosten van de stad en is naar het zuidoosten georiënteerd. De school staat op een ruim terrein, dat recent opnieuw is ingericht en dat omsloten wordt door: aan de noordzijde de Algemene Begraafplaats, aan de oostzijde de Midlumerlaan en aan de westzijde het perceel dat bij Midlumerlaan 11 hoort. Het muurtje dat het terrein begrensde is niet meer geheel compleet; het ijzeren toegangshek aan de voorzijde is nog wel aanwezig. De school is gebouwd in een kubistisch-expressionistische variant van de Amsterdamse School. Net als in andere (zeldzame) gebouwen in Friesland, die in de stijl van de Amsterdamse School zijn gebouwd, is ook in de bijna kubistisch-expressionistische bouwvormen van dit gebouw de invloed van het werk van architect Dudok te herkennen. Dudok was in die tijd - van 1915 tot 1927 - directeur van Publieke Werken te Hilversum. In Friesland zijn de voorbeelden van deze meer expressionistische variant op de Amsterdamse School-architectuur zeldzaam en, voor zover aanwezig, met name in de grotere steden aan te treffen. De school is in 1957 aan de noordoost-zijde uitgebreid en vervolgens aan de westzijde. In 1980 is de school verbouwd en gerenoveerd door architect Auke de Vries. Bij deze gelegenheid is het interieur volledig verbouwd. De uitbreidingen komen niet in aanmerking voor de bescherming van rijkswege, evenmin als het schoolplein, de aanbouw tegen de noordwestelijke gevel en het interieur. Het restant van het muurtje en het toegangshek zijn voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Omschrijving

Het schoolgebouw heeft een plattegrond die als het ware is samengesteld uit drie volumes: een rechthoekig deel aan de zuidwestzijde, een trapezodale vorm aan de zuidzijde en een vierkant deel tussen deze twee in. Het rechthoekige deel is twee bouwlagen hoog; het trapeziumvormige deel is één bouwlaag hoog. Op het vierkante deel is een torenachtige gedeelte ge-construeerd waarin zich het trappenhuis en de hal bevinden. In het trapeziumvormige deel bevond zich de kamer van het hoofd van de school en in het lange, rechthoekige deel de vier vierkante leslokalen, de toiletten en de garderobe. Het gebouw wordt gedekt door platte daken en is in donkerbruine, gekamde bakstenen opgetrokken. De zuidoostelijke gevel van het rechthoekige gedeelte is van twee tweedelige stroken vensters voorzien. De stroken omvatten boven een rij vensters die een doorlopende rij vormen en voorzien zijn van houten kozijnen en houten, vijfdelige roedeverdelingen. Aan de onderkant zitten vier maal drie aan drie gekoppelde enkelruitsvensters. In de noordwestelijke gevel bevindt zich een rij enkelruitsvensters in de tweede bouwlaag. Tegen een deel van de eerste bouwlaag is in 1980 een aanbouw geplaatst. Aan beide gevels drie hemelwaterafvoeren. De noordoostelijke gevel grenst aan de uitbreiding. De zuidwestelijke gevel is voor een deel blind en voor een deel grenst deze aan het torengedeelte. Hierin bevindt zich de hoofdingang, die door een platte betonnen luifel wordt gedekt. Vier treden leiden naar de houten vierdelige ingangsdeur. In de gevel van het torengedeelte, boven de ingang, zitten twee smalle vensters met uitstekende natuurstenen afsluiting. In de zuidwestgevel van dit gedeelte bevindt zich bijna over het gehele geveloppervlak een rechthoekig 32-ruitsvenster met smal afdak. Hierboven zitten drie kleine vierkante vensters. Aan de noordwestzijde van de toren bevindt zich een tweede brede ingang, waarin rechts een vierdelige deur is geplaatst; links ervan is een langgerekt, horizontaal venster aangebracht. Het trapezoïdale deel van het gebouw is in de zuidoostelijke en noordwestelijke gevels voorzien van een strook bestaande uit drie aaneengesloten vensters met tussenlichten. In de zuidwestgevel links en rechts in de pilaarvormige hoeken twee kleine rechthoekige vensters.

Waardering

De Theo Thijssenschool uit 1927 te Harlingen, gebouwd in een kubistisch-expressionistische variant van de Amsterdamse School door R. Strak, is van bijzondere cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang:

- als bijzondere uitdrukking van een cultuurhistorische ontwikkeling;

- voor de geschiedenis van de architectuur, met name binnen de grenzen van deze provincie;

- wegens de typologische en architectonische zeldzaamheid, als voorbeeld van een schoolgebouw ontworpen in de stijl van de Amsterdamse School, binnen de grenzen van deze provincie.

- voor het oeuvre van de architect;

- wegen de hoogwaardige esthetische kwaliteit van het ontwerp;

- wegens het materiaalgebruik en de ornamentiek;

- wegens de situering, verbonden met de ontwikkeling en uitbreiding van de stad;

- wegens de in voldoende mate aanwezige architectonische gaafheid van het exterieur;

- in relatie tot de structurele en visuele gaafheid van de omgeving.