Inleiding

In een traditioneel-ambachtelijke stijl, deels in de 18e en deels in 19e eeuw gebouwde GESLOTEN KASTEELBOERDERIJ. De boerderij is zeer markant gesitueerd op de noordelijke helling van het Geuldal tussen de kernen Meerssen en Ulestraten op de zogenaamde Wijngaardsberg. De aanbouw van recentere datum aan de linkerzijgevel is uitgesloten van bescherming, evenals de bijbouwen van recentere datum.

Omschrijving

De om een binnenplaats gelegen bebouwing bestaat uit drie vleugels, de vierde vleugel vormde tot ca. 1945 een neogotisch landhuis met kasteelachtige allure. Slechts een restant van de binnenplaatsgevel van het landhuis is nog aanwezig. Het gesloten karakter van de binnenplaats blijft hierdoor aanwezig. Van het landhuis resteren onder het maaiveld nog enkele kelderruimten. Op de hoek van het voormalige terras staat het restant van een rond torentje. Ter plaatse van het voormalige landhuis resteert tevens nog een erfafscheiding in de vorm van een bakstenen muur met ezelsrug. Van de drie boerderijvleugels bevat de westelijke vleugel het uit twee bouwlagen met zadeldak bestaande woonhuis, voorzien van segmentboogvensters. Het toegepaste bouwmateriaal is baksteen, Naamse steen en mergel. De deuromlijstingen zijn van Naamse steen. De vensteromlijstingen zijn uitgevoerd in mergel met uitzondering van een venster dat is voorzien van een cementering.

Alle goten rusten op een uitkragende bakstenen lijst op consoles van mergel. Deze lijst wordt bij de trapgevels doorgezet en volgt de dakhelling. Opvallend is dat deze gootlijst de welving van de bovendorpels volgt. De buitengevel bevat in het midden een getrapte topgevel. De plaats van deze topgevel wordt geaccentueerd door lisenen. Het noordelijk deel van de vleugel bevat een brede poort. Naast de poort bevindt zich een recent aangebrachte steen met opschrift:" HORSMANS V. HEEL WIJNGAARDSBERG". De oeil-de-boeuf- vensters van de bedrijfsgebouwen zijn uitgevoerd in mergel. De noordelijke trapgevel bevat treden die uitgekraagd zijn op een kraagsteentje van mergel, dit in tegenstelling tot de overige trapgevels van het complex, zij bevatten twee kraagsteentjes per trap. De noordelijke vleugel van een bouwlaag met schilddak, bevat twee vensters omlijst met mergel en een deur omlijst met Naamse steen. De oostelijke vleugel bevat een bouwlaag met een verdieping, afgedekt door een zadeldak. Het midden van de binnenplaatsgevel wordt gevormd door een trapgevel, ten noorden daarvan stallen en ten zuiden de (voormalige) berging en het koetshuis en een dichtgemetselde poort. Ook de buitengevel wordt in tweeën verdeeld door een trapgevel.

Waardering

De voormalige kasteelboerderij Wijngaardsberg is van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische en typologische ontwikkeling. De boerderij bezit architectuurhistorische waarde wegens het bijzondere belang van het object voor de regionale geschiedenis van de architectuur, de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp, het bijzondere materiaalgebruik en de ornamentiek. Ensemblewaarde ontleent de boerderij aan haar markante situering op de Wijngaardsberg. De kasteelboerderij is tevens van bijzondere betekenis voor het aanzien van dit deel van de gemeente Meerssen. Het object is tenslotte van algemeen belang wegens de redelijke mate van architectonische gaafheid van het exterieur en de zeldzaamheid.