Onderdeel 53:

Inleiding

De KASTEELBOERDERIJ VAN HET DWARSHUISTYPE dateert in oorsprong uit 1790 met bijbehorende houten PAARDESCHUUR uit 1881 en POMP uit 1894. De overige schuren en werkplaatsen op het erf van de kasteelboerderij zijn voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Het dwarshuistype is op Twickel redelijk zeldzaam; behalve de kasteelboerderij zijn er alleen in de nabijheid van het huis enkele dienstwoningen van dit type. De kasteelboerderij heeft aan de achterzijde een op Engelse voorbeelden geïnspireerde decoratievewindveer. Het is goed mogelijk dat de Engelse architect W.S. Weatherley, onder wiens leiding het interieur van het huis Twickel tussen 1896 en 1916 is verbouwd, hier zijn visitekaartje heeft achtergelaten. Uit de correspondentie tussen de architect en baron van Heeckeren blijkt dat Weatherley in 1911 betrokken is geweest bij de verbouwing van de kasteelboerderij. De tekeningen zijn echter niet gemaakt door Weatherley, maar door een Nederlandse architect uit Arnhem. De boerderij is in 1947 verbouwd. Het interieur van de boerderij is sterk gewijzigd omdat in 1993 hier de rentmeesterij is ondergebracht. De paardeschuur is in 1938 verbouwd.

De boerderij ligt dichtbij het huis Twickel op een erf ten oosten van de Twickelerlaan. De voorgevel (Z) van de boerderij grenst aan de wei voor het huis en de west- en noordkant van het erf worden afgesloten door de bomenrijen langs de Twickelerlaan en het Bornsevoetpad.

De paardeschuur en de pomp staan op het erf aan de achterzijde van de boerderij. Het erf is deels bestraat met veldkeitjes.

Omschrijving

Grote BOERDERIJ VAN HET DWARSHUISTYPE waarvan de gevels boven een plintvan Bentheimer steen zijn opgetrokken in bruine baksteen. Het schilddak boven het woonhuis en het uitkragende zadeldak boven het bedrijfsgedeelte zijn beide met grijze Hollandse pannen gedekt. Het woonhuis heeft een geprofileerde gootlijst op klossen. De voorgevel van het woonhuisgedeelte (Z) heeft zes vensterassen met in de derde van links een deur onder achtruits bovenlicht. De vijf achtruits schuifvensters zijn afgehangen met luiken in de Twickelkleuren zwart en wit. Het keldervenster en het zesruits opkamervenster in de westgevel en het zesruitsvenster in de oostgevel zijn eveneens voorzien van Twickelluiken. In de zijgevels (O en W) van het bedrijfsgedeelte twaalfruits vensters en opgeklampte staldeuren. Aan de achtergevel van de boerderij (N) rust de sterk overstekende kap op korbelen. De windveren van het dak zijn in de top versierd met accoladevormige decoraties. De ronde vensters aan weerszijden van de baanderdeuren met stiepel onder rondboog hebben, evenals het hooiluik in de geveltop, een zandstenen lijst. De staldeuren in deze gevel hebben korfboogvormige strekken. Op de nok van het dak boven het woonhuis drie gemetselde schoorstenen. In het dakschild aan de voorzijde twee dakkapellen met waalfruits vensters onder overstekende schilddakjes.

Waardering

Grote boerderij van cultuur- en architectuurhistorisch belang vanwege:

- de oorspronkelijke functie van kasteelboerderij

- de opvallende Engels georiënteerde ornamentiek van de achtergevel

- de markante situering aan de wei voor het huis Twickel

- de gaafheid van het exterieur