Omschrijving

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende bij de buitenplaats Vreugd en Rust.

Deels in structuur en deels in detail gaaf bewaarde tuinaanleg in late-landschapsstijl bestaande uit een park in de directe omgeving van het huis en twee overparken.

Aanleg rond het huis.

De aanleg rondom het huis, waarin een hertenkamp is opgenomen, is in de tweede kwart van de 19de eeuw ontworpen, vermoedelijk door tuinarchitect J.D. Zocher jr. Een aaneengeschakelde gebogen waterpartij bepaalt het gezicht van de aanleg. Daaromheen slingeren zich wandelpaden gestoffeerd met boomgroepen. De bomenaanplant bestaat uit eiken, beuken en moerascypressen. Langs de Vliet loopt een rechte laan, die Zocher als 18de-eeuws formeel element in zijn ontwerp heeft opgenomen.

Overplaats (bij oranjerie).

De twee overparken voor het huis worden door de brede 18de-eeuwse zichtas in de richting van Huis ten Bosch, die zich in de as van het huis tot aan de Noordenburglaan voortzet, bij de tuinaanleg betrokken. Deze vista van afwisselend eiken en beuken kent een versmalling aan het einde. De landschappelijke aanleg van het eerste overpark (Oosteinde-Parkweg), die zich rond de oranjerie concentreert, is waarschijnlijk door L.P. Zocher gerealiseerd met in curven verlopende wandelpaden en een enkele karakteristieke solitair. Vanuit de oranjerie bestond oorspronkelijk een vrij zicht op de tuin met vijverpartij, dat thans enigszins verstoord wordt door jongere aanplant. Ten oosten van de oranjerie ligt de deels ommuurde oorspronkelijke moestuin, die sinds 1929 met tennisbanen is ingericht. Aan de voorzijde van het overpark parallel aan het Oosteinde loopt een gebogen waterloop uit de landschapsperiode met een bakstenen keermuur (1956/57). In de muur een reliëfpatroon door regelmatig verspringende bakstenen.

Overplaats (het Juliana-Bernhardpark en het Boerenbosje).

Na de sloop van de boerderij aan de Parklaan in 1929 werd in het kader van de werkverschaffing voor jeugdige werklozen in 1937 het tweede overpark (Parkweg-Noordenburglaan) aangelegd. Tuinarchitect H. Roeters van Lennep was verantwoordelijk voor het ontwerp en aanleg in 1936-39. Bepalend voor het park is het herdenkingsmonument aan het huwelijk van prinses Juliana en Bernard in 1947 gelegen in het midden van een ovale vijver. Het park kent een eenvoudige aanleg met een sobere beplanting en padenstelsel. Aansluitend ligt het na de Tweede Wereldoorlog aangelegde 'Boerenbos', dat een onderdeel van de aaneengesloten groenstrook vormt.

Waardering

De HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende bij de buitenplaats Vreugd en Rust is van algemeen belang:

- als representatief voorbeeld van een deels in structuur en deels in detail gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een tuin- en parkaanleg in late-landschapsstijl, zeer waarschijnlijk van de hand van J.D. Zocher jr.;

- vanwege de 18de-eeuwse zichtas als karakteristiek onderdeel van een buitenplaats;

- als representatief voorbeeld van het werk van Zocher;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke samenhang met de andere onderdelen van de buitenplaats;

- vanwege het belang van de aanleg voor de geschiedenis van de tuin- en landschapsarchitectuur.