Inleiding

MASTENLOODS/MASTENMAKERIJ gebouwd omstreeks 1826, plaatselijk bekend als gebouw 66. Het pand is gesitueerd aan de zuidzijde van het complex Rijkswerf Willemsoord, tussen het dokkanaal Boerenverdriet en de ketelmakerij. Tussen omstreeks 1866 en 1878 werd ten oosten van de mastenloods een lange SCHEEPSHELLING, ook genaamd de 'sluisdeurenhelling' aangelegd, die ook onder de bescherming valt. De meest oostelijk gelegen beuk is aan de zuidzijde vermoedelijk omstreeks 1911 enigszins ingekort. In 1931 werd een deel van de loods ingericht tot ijzermagazijn.

Omschrijving

Op vrijwel vierkant grondplan gebouwde loods van één bouwlaag hoog, bestaande uit vier noord-zuidgerichte beuken onder vier schilddaken met noklijnen loodrecht op de Zuidstraat. De meest oostelijke beuk is ingekort en heeft een zuidelijke kopgevel met zadeldak. De daken zijn aan de noordzijde gekoppeld door een schilddak over de hele (oost-west) breedte van het gebouw.

De houten draagconstructie bestaat uit geschoorde standvinken die per beuk een gordingenkap dragen. De gevels zijn opgetrokken in rode baksteen boven een hardstenen plint en worden voorts horizontaal geleed door een hardstenen cordonband en worden afgesloten door een geprofileerde houten gootlijst.

De gevels worden geleed door vele rondboogvormige vensterassen die ofwel een venster, ofwel een deur, ofwel een boven de cordonband geplaatst bovenlicht bevatten. De sluitstenen van de rondbogen zijn van hardsteen. De vensters bestaan uit een houten rechthoekig twaalfruitsvenster en een rondboogvormig bovenlicht met radiale roedenverdeling. De deuren bevatten in oorsprong een rechthoekige dubbele paneeldeur met glas en een rondboogvormig bovenlicht met radiale roedenverdeling. De deuren zijn deels met ijzerbeslag verstevigd. De hooggeplaatste bovenlichten hebben een radiale roedenverdeling.

De noordgevel heeft elf vensterassen, waarvan er zes een deur bevatten, één een venster en vier een hooggeplaatst bovenlicht.

De oostgevel heeft zeven vensterassen, waarvan er één een venster bevat en zes een hooggeplaatst bovenlicht.

De zuidgevel heeft geheel oostelijk een terugspringende kopgevel met zadeldak. De eerste bouwlaag bevat drie oorspronkelijke rondboogvormige ingangen met een dubbele paneeldeur en bovenlicht. In de jongere topgevel is een rechthoekig houten venster met meerruitsroedenverdeling aangebracht. De zuidgevel heeft voorts een breedte van zes (drie maal twee) vensterassen met zes toegangen. Van west naar oost bevatten deze: een rechthoekige houten toegang, een rondboogvormige toegang, twee korfboogvormige toegangen en twee rechthoekige toegangen.

De westgevel heeft acht oorspronkelijke vensterassen, waarvan er één een deur bevat, zes een hooggeplaatst bovenlicht en één een rondboogvenster.

Het interieur bevat een oorspronkelijke kantoorruimte in de noordoostelijke hoek van de loods, bestaande uit een door houten stijl- en regelwerk afgeschermde ruimte met een afgeschuinde hoek in het zuidwesten. Het stijl- en regelwerk is opgevuld met een houten borstwering met daarboven witglazen ruiten in een meerruits roedenverdeling. De scheepshelling ('sluisdeurenhelling') ten oosten van de mastenloods bestaat uit een bakstenen helling met twee noord-zuidgerichte houten glijers (hellingbalken). De kaden zijn tegenwoordig (1995) van beton.

Waardering

Het pand en de scheepshelling zijn van algemeen belang als historisch functionele onderdelen van het complex Rijkswerf Willemsoord. Daarnaast is het pand van belang uit cultuur- en architectuurhistorisch oogpunt als merendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een in de 19de eeuw gebouwde mastenloods met mastenmakerij. Door de ligging aan de zuidrand van het Rijkswerfterrein heeft het pand beeldbepalende waarde voor het aanzien van de werf vanaf de zuidzijde.