Inleiding

NEDERLANDS HERVORMDE KERK, onderdeel uitmakend van het complex van Nederlands Hervormde Kerk en pastorie aan de Hoofdweg te Hoofddorp. De kerk is gebouwd als zaalkerk tussen 1855 en 1858, naar ontwerp van de Amsterdamse architect Bakker, in eclectische bouwtrant. Het gebouw is NO-ZW gericht. In de kerk bevindt zich een uit 1869 daterend orgel, vervaardigd door Knipscheer, waarvan de ORGELKAS ook onder de bescherming valt. In 1952 werd de kerk gerestaureerd en zijn er voornamelijk in het interieur wijzigingen aangebracht. Zo werd onder meer de dispositie van de ruimte gewijzigd en werden een nieuw bordes met kansel, avondsmaaltafel, doopvont en klankbord aangebracht. Ook werd een nieuw, vlak plafond aangebracht.

N.B. Bordes, kansel, avondmaaltafel, doopvont en klankbord vallen niet onder de bescherming.

Omschrijving

Zaalkerk op rechthoekige plattegrond met zadeldak gedekt met blauwgesmoorde kruispannen. De noklijn staat loodrecht op de Hoofdweg. Het zuidelijk dakschild wordt doorsneden door een schoorsteen. De kerk is opgetrokken in rode baksteen, gemetseld in kruisverband, boven een uitgemetselde plint. De voorgevel (NW) en rechterzijgevel (ZW) zijn voorzien van een witte pleisterlaag. De kerk heeft een diepte van zeven traveeën en is voorzien van een ingebouwde toren aan de straatzijde. Het dak heeft een hangende kapconstructie. Tenzij anders vermeld bevatten de vensterassen een ijzeren rondboogvenster met meerruits-roedenverdeling, met een hardstenen onderdorpel en afgesloten door een gestucte wenkbrauw op consoles.

De symmetrisch ingedeelde, wit gepleisterde voorgevel (NW) heeft een breedte van drie traveeën en een hoogte van twee bouwlagen. De middelste travee risaleert en bevat de ingebouwde toren, opgebouwd uit drie geledingen. De eerste geleding bevat op de begane grond de hoofdentree, bestaande uit een zware rechthoekige dubbele paneeldeur. Aan weerszijden van de deur bevindt zich een hardstenen gedenkplaat aangebracht ter herinnering aan de bouwperiode. Boven de deur zijn een rechthoekige wenkbrauw op consoles en een rechte lijst aangebracht. Boven de cordonijst bevindt zich een groot rondboogvenster, waarboven een geprofileerde lijst is aangebracht. Hierboven begint de tweede geleding van de toren die vierkant is en die bovendaks wordt afgesloten door een lijst op consoles. Dit gedeelte bevat in de voorgevel een rond venster, dat licht doorlaat in de kap. De derde geleding van de toren bestaat uit een vierkante bakstenen klokketoren met in elke zijde rechte galmgaten en een uurwerk. Op de klokketoren staat een achthoekige met leien gedekte spits, waarop een vergulde windhaan prijkt. De twee buitenste traveeën van de voorgevel, bevatten eveneens een dubbele paneeldeur met rondboogvenster erboven. De voorgevel wordt aan weerszijden van de toren afgesloten door een overstekende geprofileerde daklijst.

De wit gepleisterde rechterzijgevel (ZW) heeft een breedte van zeven traveeën, waarvan de twee buitenste enigszins risaleren. De hoektraveeën bevatten op de begane grond een rechthoekig venster en boven de cordonband een kleiner rondboogvenster. De vijf middelste traveeën bevatten elk een groot rondboogvenster boven de cordonlijst. De gevel wordt afgesloten door een overstekende houten daklijst met boeiplank.

De linkerzijgevel (NO) heeft in principe een zelfde opbouw als de rechterzijgevel. Op de noordoostelijke hoektravee is evenwel het rondboogvenster dichtgezet. Van de vijf middelste traveeën bevatten de twee buitenste een naar beneden toe vergroot rondboogvenster, waardoor de cordonlijst wordt onderbroken. De drie middelste vensterassen hebben geen rondboogvenster, maar een rondboogvormig spaarveld.

De symmetrisch ingedeelde achtergevel (ZO) heeft een breedte van vijf vensterassen, waarvan de drie middelste zijn samengevat in een licht risalerende middenpartij. De eerste en de vijfde as bevatten op de begane grond een rechthoekige houten deur met halfrond bovenlicht en boven de cordonlijst een rondboogvenster. De drie vensterassen van de middenpartij bevatten zowel op de begane grond als op de eerste verdieping op elke as een rondboogvenster. In de top van de gevel is een rozetvenster aangebracht.

De deuren in de voorgevel verlenen toegang tot drie naast elkaar gelegen voorruimten die weer naar de kerkruimte voeren (met uitzondering van de noordoostelijke). De kerkruimte heeft wit gepleisterde wanden, de vloer is belegd met natuurstenen zerken. Langs drie wanden zijn bankenblokken gezet die zicht bieden op de kansel, geplaatst tegen de blinde noordoostelijke wand. In het midden van de ruimte, dwars op de lengterichting staan (niet oorspronkelijke) losse stoelen. Langs de zuidwestelijke wand strekt zich een houten galerij uit met bankenblokken. De galerij wordt ondersteund door vier tot het plafond opgaande kolommen, die bekleed zijn met verticale latten. Twee trappen in voor- en achterruimten van de kerk voeren naar deze galerij. Onder de toren, aan de noordwestzijde, bevindt zich het orgelbalkon. De orgelkas is uitgevoerd in hout en is versierd met voornamelijk neo-barokke motieven zoals krullen, voluten en musicerende engelen. Een muur aan de ene en een kolom aan de andere zijde ondersteunen de bovenbouw van de toren. Achter de kerkruimte, aan de zuidoostzijde, bevinden zich ter diepte van één travee op de begane grond nog drie vertrekken en op de eerste verdieping enkele vergaderruimten.

Waardering

De uit 1855-1859 daterende, in eclectische bouwtrant opgetrokken, zaalkerk met fronttoren en orgelkas is van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische waarde als kenmerkend en historisch-functioneel hoofdonderdeel van het religieuze complex Nederlands Hervormde Kerk te Hoofddorp.