Inleiding

Het vrijstaande HERENHUIS, "Sonnevanck", is in 1911 gebouwd als burgemeesterswoning voor Edo Bergsma naar een ontwerp van de stadsarchitect A.H. Op ten Noort. Het ontwerp vertoont de invloed van het rationele bouwen van Berlage. De recente aanbouw, die in verband met de functie van opleidingsinstituut aan de achterzijde is toegevoegd, valt buiten de bescherming. Door de uitbreiding is de achtergevel enigzins gewijzigd evenals het interieur. Het pand staat aan het Dr. Ariënsplein op de hoek van de De Ruyterlaan en de Bisschopstraat in de villawijk De Stadmaten die in 1907 naar een ontwerp van de ingenieur J.J.L. Bourdrez is aangelegd op de lokatie van de oude stadsweide tussen de Parkweg en de Emmastraat. In de jaren daarna zijn in het gebied grotendeels vrijstaande herenhuizen van voornamelijk fabrikanten gebouwd. Hoewel de stedebouwkundige structuur van de wijk is aangetast zijn op markante lokaties in de wijk enkele van deze woonhuizen bewaard gebleven, zoals dit pand aan het Dr. Ariënsplein.

Omschrijving

Onderkelderd pand van twee bouwlagen op rechthoekige plattegrond onder samengesteld overstekend met grijze Hollandse pannen gedekt schild-zadeldak. De gevels zijn opgetrokken in bruine baksteen. De overstekende geprofileerde gootlijst rust op gesneden consoles. De geveltoppen en borstweringen van de balkons zijn afgedekt met geoxydeerde koperen platen. De begane grondvensters zijn uitgevoerd met een roedenverdeling in de bovenlichten, in de zuid- en oostgevel onder rondbogen.

De verdiepingsvensters hebben een roedenverdeling, al dan niet binnen een samengesteld kozijn. De ingangspartij bevindt zich in een lage aanbouw onder een schilddakje tegen de oostgevel. Een hardstenen stoep van vijf treden leidt naar de orginele paneeldeur in portiek. De zware houten latei onder het overstek van het portiek rust op taps toelopende houten kolommen met kapitelen die zijn voorzien van gestyleerde voluutdecoraties. Op de latei is de naam Sonnevanck geschilderd. Boven de ingang in de oostgevel een samengesteld traplicht en daarnaast een halfronde erkerpartij. De zuidgevel aan de straat heeft een hoog opgaande middenpartij onder steekkap met in de geveltop een drielicht venster onder geknikte rondboog en een gevelsteen waarop een zon is afgebeeld. In de rondboogvormige gevelopeningen van de loggia op de begane grond links zijn stalen kozijnen met roedenverdeling geplaatst. De balkons op de tweede en derde bouwlaag aan weerszijden van de middenpartij zijn voorzien van houten hekjes tussen gemetselde hoekpijlers. Links tegen de westgevel een risaliet onder een steekkap. Rechts van het risaliet een serre met dubbele glasdeur en om de hoek lopend venster onder latei. Rechts in de gevel een dubbele deur onder rondboog. De grote gemetselde schoorstenen op het dak hebben een uitkragende bovenbouw. In de dakschilden aan de oost- en westgevel kleine dakkapellen.

Waardering

Herenhuis van cultuur- architectuurhistorisch en stedebouwkundig belang vanwege:

- de oorspronkelijke functie van burgemeesterswoning voor Edo Bergsma die van 1896 tot 1934 burgemeester van Enschede was en belangrijk is geweest voor de ontwikkeling en uitbreiding van de stad in het begin van deze eeuw

- de in Enschede zeldzame rationele bouwstijl

- de gaafheid van het exterieur

- de beeldbepalende situering aan het Dr. Ariënsplein in De Stadsmaten tegenover de HTS De Maere