Stationsstraat 3, 7811 GG te Emmen | Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

1. Wat staat er in het rijksmonumentenregister?

In het rijksmonumentenregister staat welke onroerende zaken beschermd zijn als rijksmonument. Dat kunnen gebouwen zijn, maar ook tuinen of parken of archeologische vindplaatsen. Het register bevat de gegevens die nodig zijn om een rijksmonument te herkennen (identificeren). Dit gebeurt aan de hand van onder andere adresgegevens en kadastrale gegevens. Hier hoort ook een omschrijving van het rijksmonument bij. Deze kan kort zijn of wat langer. Beschermd is de onroerende zaak (of zaken) die expliciet in de omschrijving genoemd staat. De registeromschrijving helpt in principe alleen bij de identificatie van het rijksmonument en geeft geen uitsluitsel over de monumentale waarden of de verandermogelijkheden.

Registergegevens staan in het bovenste deel van de pagina.
Overige gegevens staan in het onderste deel van de pagina.

2. Wat is precies beschermd?

Bij gebouwde monumenten is altijd de hele onroerende zaak beschermd, dus van buiten (exterieur) én van binnen (interieur). Álle onderdelen (bestanddelen) van de onroerende zaak maken deel uit van het rijksmonument. Dit is automatisch het geval, dus het is niet nodig dat ze allemaal zijn opgesomd in de registeromschrijving.

Onder de bescherming als rijksmonument vallen de onroerende zaken die expliciet in de omschrijving zijn genoemd. Is sprake van een inleiding, een omschrijving en een waardering, dan moet de onroerende zaak in elk geval in de omschrijving zijn genoemd om beschermd te zijn. Hierop bestaat één uitzondering: als een onroerende zaak in KAPITALEN in de inleiding vermeld is maar niet in het omschrijvende gedeelte, dan is de zaak toch beschermd. Onroerende zaken die alleen in een complexomschrijving zijn genoemd, maar niet in de omschrijving van één van de rijksmonumenten waaruit het complex bestaat, zijn niet beschermd.

Wat zijn bestanddelen van een onroerende zaak?

Een bestanddeel van een onroerende zaak is ieder onderdeel dat duurzaam met de onroerende zaak is verbonden. Het bestanddeel kan niet zomaar uit de onroerende zaak worden gehaald omdat schade ontstaat of omdat de onroerende zaak dan minder goed bruikbaar is. Dit laatste is bijvoorbeeld het geval bij een deurklink. Deze kan zonder schade worden verwijderd, maar de deur kan niet meer open. Andere voorbeelden van bestanddelen zijn:

fundering en kelders;

gevels en gevelonderdelen, bijv. stoep, trap, bordes, ramen, glas en glas-in-lood;

draagconstructies zoals balklagen en de kapconstructie;

dakbedekking;

binnenmuren, bijv. van hout, steen of een ander materiaal;

interieur, bijv. plafond, wandafwerking, vloeren, trap, deur, schouw, vast meubilair, (kerk)orgel;

uitbouw, ook als deze is gemaakt na de aanwijzing als rijksmonument.

Een rijksmonument kan ook bestaan uit meerdere onroerende zaken. Denk aan een boerderij met bakhuis of aan een villa met theekoepel. Als de bescherming zich bij gebouwde monumenten uitstrekt over meerdere onroerende zaken, zijn deze allemaal genoemd in de registeromschrijving.

Bij archeologische rijksmonumenten bepaalt een kaart de omvang van de bescherming.

Dat geldt ook voor veel aangelegde rijksmonumenten, zoals een tuin of een park. Bij aangelegde monumenten worden niet alle onroerende zaken (bijv. beplanting) genoemd in de registeromschrijving, want dan wordt die veel te lang. De registeromschrijving beperkt zich dan tot de hoofdstructuur of het belangrijkste kenmerk van de aanleg.

3. Wat zijn monumentale waarden?

Bij het rijksmonument kan een lange omschrijving staan die een samenvatting geeft van de monumentale waarden van het rijksmonument. Die waarden zijn de reden waarom een onroerende zaak is beschermd als rijksmonument. In lang niet alle gevallen zijn die waarden vermeld en waar ze wel zijn vermeld is het dus geen volledige opsomming. De aanwezige monumentale waarden vormen wel de basis waarop een verbouwings- of restauratieplan van een rijksmonument wordt getoetst. Het is daarom aanbevolen om hier dan verder onderzoek naar te laten doen. Hoe dat in zijn werk gaat kunt u vinden op de Monumenten.nl.

4. Wat mag ik veranderen?

In het rijksmonumentenregister staat dus niet welke en hoe veranderingen aan het rijksmonument kunnen worden aangebracht. Voor werkzaamheden aan een rijksmonument heeft u vaak een vergunning nodig. Dit is een omgevingsvergunning en deze wordt afgegeven door de gemeente.

Er bestaan geen ‘lijstjes’ van wat wel en niet mag worden gewijzigd. Daarvoor verschillen de monumenten te veel van elkaar. Ook de plannen van eigenaren zijn zó verschillend, dat dit niet met een lijstje is op te lossen. Veranderingen zijn maatwerk en komen vaak in een dialoog tot stand. Informeer daarom bij uw gemeente. Op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed kunt u lezen hoe dit proces verloopt, bijvoorbeeld in de Wegwijzer advies omgevingsvergunning.

Bekijk ook andere informatie op deze website over boerderijen, kerken, begraafplaatsen, molens, verduurzamen, zonnepanelen, interieur, bouwhistorie, natuursteen of beton enz.

Een goed hulpmiddel bij het maken van een plan en de keuzes die daarbij moeten worden gemaakt, is de restauratieladder van Stichting ERM.

Registergegevens

Monumentgegevens

Monumentnummer: 510955
Inschrijving register: 25 augustus 1998
Kadaster deel/nr: 82855/184
Kadastrale aanduiding: Emmen C 10910

Stationsstraat 3, 7811 GG te Emmen

Omschrijving

Inleiding

Schoolgebouw uit 1917. Gebouwd als Rijks Landbouw Winterschool.

Thans in gebruik als Open Leer Centrum, waarvoor het interieur van de lokalen is gemoderniseerd. De bescherming betreft het exterieur van de school, de hoofdindeling en het trappenhuis met glas-in-lood ramen.

Omschrijving

School opgetrokken in baksteen over twee bouwlagen onder met bouletpannen gedekt schilddak met schoorstenen op de nokeinden. De school is gedeeltelijk onderkelderd. Onder de gootlijst op klossen een fries van uitkragend metselwerk. Alle vensters hebben kruiskozijnen met in het raamhout een zesruits roedenverdeling. Boven de vensters strekken. De vensters zijn in verticale spaarvelden over beide verdiepingen gevat, met op de verdiepingscheiding decoratief metselwerk.

De voorgevel (N) heeft een middenrisaliet onder een steekkap met dakkapel. Centraal de entree met stoep in een rondgebogen portiek, met sluitsteen en negblokken. Entree met zijlichten (melkmeisje) en rondgebogen bovenlicht met straalgewijs aangebracht glas-in-lood. In de sluitsteen het jaartal. Boven de portiek een gevelsteen met "R.L.W. school". Op de verdieping een zesdelig kruiskozijn. Aan weerszijden, op beide verdiepingen één kruiskozijn.

In de gevelvlakken aan weerszijden van de risaliet op beide verdiepingen twee kruiskozijnen.

In beide zijgevels aan de zuidzijde vier verticaal gekoppelde kruisvensters, waaronder twee kelderramen.

Aan de achterzijde centraal trappenhuisvensters met glas-in-lood. Aan weerszijden op beide verdiepingen drie hoge smalle vensters onder een gekoppeld vierruits drielichtvenster voor de toiletten. Aan weerszijden daarvan op beide verdiepingen twee kruiskozijnen, behalve links waar een entree met gekoppeld venster en stoep zijn gebouwd.

Interieur

De indeling van de school is gehandhaafd. Het entreeportaal, de hal en het trappenhuis zijn ongewijzigd. Het interieur van de lokalen is gemoderniseerd met verlaagde plafond e.d.

Waardering

School van cultuur-, architectuurhistorisch en stedebouwkundig belang:

- in de verstedelijking van Emmen en de daarmee gepaard gaande ontwikkeling van onderwijs en scholenbouw

- vanwege de beeldbepalende ligging

- vanwege de typologie

- vanwege de gaafheid

Overige gegevens

Oorspronkelijke functies

Hoofdfunctie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functie	Verbijzondering	Toelichting
Ja	Cultuur, gezondheid en wetenschap	Onderwijs en wetenschap	Schoolgebouw	Openbare school	Rijks Landbouw Winterschool

Bouwactiviteiten

Werkzaamheid	Van	Tot	Nauwkeurigheid	Toelichting
vervaardiging	1917	1917	exact

Bouwtypen

Hoofdcategorie	Subcategorie	Bouwtypen	Toelichting
Cultuur, gezondheid en wetenschap	Onderwijs en wetenschap	Ambachtsschool	Landbouwschool

Bouwstijlen

Bouwstijl	Zuiverheid	Toelichting	Rijksmonumentnummer
Art Nouveau	invloeden	Glas-in-lood en ornamentiek