Inleiding

Vrijstaand GEZELLENHUIS, waarvan het in ambachtelijk-traditionele trant uitgevoerde, houten achterste gedeelte (zaal)dateert uit 1903-1910 en het in rationalistische trant uitgevoerde bakstenen voorhuis uit 1921. De houten zaal is ontworpen door P.J. Peeters. Het gezellenhuis had geen logiesfunctie, maar diende als verenigingsgebouw en is gelegen aan de westzijde van de Amstel in de polder Ronde Hoep. Tegenwoordig (1995) heeft het achterste deel van het pand een horecafunctie en het voorhuis een woonfunctie.

Omschrijving

Op T-vormig grondplan gebouwd gezellenhuis, waarbij het voorhuis is opgetrokken in baksteen en de achterliggende zaal in hout.

Het voorhuis heeft twee bouwlagen onder een gebroken schilddak met rode tuiles du nord. De noklijn loopt evenwijdig aan de Amstel. Op de nokhoeken staan twee rode keramische pirons. In het dak zijn verschillende dakkapellen aangebracht. Tenzij anders vermeld, bevatten de vensterassen in het voorhuis rechthoekige houten draaivensters met bakstenen lekdorpels. De gevel wordt afgesloten door een rondom lopende houten bakgoot op houten klampen.

De symmetrisch ingedeelde voorgevel (O) heeft een breedte van drie dubbele vensterassen. De nadruk ligt op de middelste as die een middenrisaliet over twee bouwlagen met een topgevel vormt. Op de begane grond bevat de middenas de entree, bestaande uit een in een portiek liggende dubbele opgeklampte deur met bovenlicht. Het portiek is voorzien van decoratief metselwerk. Boven de entree bevindt zich een tegeltableau met de tekst "GEZELLENHUIS". Op de eerste verdieping bevinden zich twee zesruits-draaivensters. Het middenrisaliet wordt afgesloten door een onder mansardedak ingestoken topgevel met keperboogvormig venster. Aan weerszijden van het middenrisaliet bevindt zich een geveldeel met een breedte van één vensteras met in beide bouwlagen op elke as een dubbel zesruits-draaivenster.

De linkerzijgevel (Z) heeft een breedte van twee vensterassen. Op de begane grond bevat de linkeras een rechthoekige houten deur met bovenlicht en de rechteras een zesruits-draaivenster. Op de eerste verdieping bevatten de vensterassen in oorsprong een vierruits-draaivenster.

De rechterzijgevel (N) heeft in beide bouwlagen een zesruits-draaivenster.

Tegen de achtergevel (W) is de verenigingszaal gebouwd. De zaal bestaat uit een hoge zaal met aan weerszijden een lagere zijbeuk. De zaal is opgetrokken in gerabatte houten delen boven een bakstenen plint. De zaal wordt afgesloten door een zadeldak met wolfseind aan de westzijde, de zijbeuken hebben elk een lessenaarsdak. De daken zijn gedekt met rode Hollandse pannen. De zaal heeft een diepte van negen traveeën; de inwendige constructie bestaat uit tien houten spanten met gordingen. In het exterieur zijn onder de dakrand zowel in de zijbeuken als bij de zaal houten lintvensters met meerruits-roedenverdeling met houten lekdorpels aangebracht. De achtergevel heeft een hooggeplaatst rechthoekig houten venster met achtruits-roedenverdeling.

Waardering

Het in twee fase tot stand gekomen gezellenhuis is van algemeen belang uit typologisch, cultuur- en architectuurhistorisch oogpunt als kenmerkend voorbeeld van een uit de eerste decennia van de twintigste eeuw daterend verenigingsgebouw in een deels ambachtelijk-traditionele en deels rationalistische bouwtrant. Voorts heeft het gebouw ensemblewaarde in relatie tot de nabij gelegen kerk en pastorie als historisch-functioneel onderdeel van de St. Urbanusparochie gebouwen.