ONDERDEEL 3:

WONING VAN DE POOTMEESTER (MET HUISNUMMER 2): onder twee haaks op elkaar staan de zadeldaken gedekte, in neo-gotische stijl opgetrokken woning (ca. 1880) op een nagenoeg rechthoekige plattegrond, met uitspringende gecementeerde en kniehoge plint, de in kruisverband gemetselde gevels voorzien van een afsluitende tandlijst onder met tuile du nord pannen belegde zadeldaken. De woning kent een vast aantal terugkerende elementen: kruisvensters zijn aan de bovenzijde met glas-in-lood uitgerust, die op de begane grond hebben opgeklampte luiken en een diabolomotief in okergeel en blauw, de twee deuren hebben hetzelfde motief; alle dorpels, stijlen en kozijnhout zijn gebiljoend en geel geschilderd, boven de deur- en venstertraveeën zijn ontlastingsbogen met siermetselwerk aangebracht; de windveren van de daken eindigen in een peerkraalmotief.

De voorgevel van de WONING VAN DE POOTMEESTER telt vier traveeën waarvan drie als kruiskozijn en één als deur uitgevoerd, stoep en drempel in arduin; twee traveeën vormen het linker geveldeel dat door een dwars geplaatst zadeldak wordt gedekt, het rechter heeft een nok evenwijdig aan het pad voorlangs de tuinmanswoning en de deur met gedeeld bovenlicht uiterst rechts; links in de topgevel een kruisvenster. De rechter zijgevel bevat een keldervenster met tralies (rechtsonder) en een kruisvenster (eerste bouwlaag, rechts) en een kruisvenster (in de geveltop), de linker zijgevel twee naast elkaar geplaatste kruisvensters. De achtergevel heeft een deur met bovenlicht identiek aan die van de voorzijde waarnaast rechts twee kruisvensters zijn geplaatst. Rechts in de achtergevel tussen begane grond en verdieping een fries ter breedte van vier lagen, de onderste en bovenste laag in grijze baksteen en met terugliggend vlak, de lagen twee en drie verspringend in rode en grijze baksteen uitgevoerd; in de geveltop rechts een kruisvenster. Achter de WONING VAN DE POOTMEESTER staan twee bijgebouwen onder zadeldaken, eveneens uit circa 1880: een klein schuurtje van rode baksteen (in kruisverband) met overhoeks geplaatste steunbeertjes en gedekt met oud-Hollandse pannen, een deur aan de korte gevelzijde met spitsboogvormig bovenlicht met houten roedenverdeling; lagere houten aanbouw tegen de achtergevel op bakstenen voeting en met zadeldak. Een bakstenen (rode baksteen in kruisverband) stal annex opslagruimte, de plattegrond in de vorm van een rechthoek; gecementeerde, kniehoge omlopende plint, het zadeldak met oud-Hollandse pannen belegd, op het midden van de nok een gemetselde schoorsteen; in de voorgevel twee opgeklampte deuren, één met geprofileerde, okergeel geschilderde posten, latei met eierlijst (in het midden een diamantkop) en twee maal twee ruitmotieven op de deur, de deur blauw geschilderd; een tweede, blauw geschilderde deur onder rollaag en met geel geschilderde bovendorpel; de rechter zijgevel is op een hooiluik in de top na blind; de linker zijgevel heeft een dergelijk hooiluik en twee staafankers terwijl de pui is voorzien van een laag deurtje voor klein- of pluimvee, twee vierruits-vensters met houten roeden en een houten deur met ruitvormig openingetje. De achtergevel heeft twee negenruits, metalen vensters met gecementeerde dorpel (links) en een opgeklampte deur met ijzeren beslag, boven de deur een rollaag (rechts).

Waardering:

Het algemeen, cultuurhistorisch belang van de WONING VAN DE POOTMEESTER met bakstenen bijgebouwen uit ca. 1880 bestaat in de ouderdom, de gave en volledige staat van behoud, de historische vakkundigheid waarmee met name de woning is opgetrokken en gedetailleerd, de stijlhistorische betekenis voor de architectuurgeschiedenis terwijl functioneel-historische verbanden met de buitenplaats beleefbaar aanwezig zijn, het inzicht in en de kennis van de historische tuinkunst in belangrijke mate door de woning de pootmeester met bijgebouwtjes wordt gedocumenteerd en als zodanig binnen het ensemble van kasteel Heeswijk als een structureel onderdeel geldt.