Inleiding

RAADHUIS in Neo-Hollandse Renaissance, in 1887 gebouwd naar een ontwerp van de architect Nicolaas Molenaar (1850-1930) door aannemer A.J. Overmeer. Het gebouw is in 1924 aan de noordwestgevel uitgebreid door aannemer K. de Bes.

Waarschijnlijk maakte Nicolaas Molenaar ook hiervoor het ontwerp dat stilistisch aansluit bij het oudere gedeelte.

De bovenlichten van de verdiepingvensters zijn in 1926 voorzien van gebrandschilderde ramen met wapens van de heren van Noordwijk van de twaalfde tot de negentiende eeuw en de verschillende burgemeesters van Noordwijk sinds 1841. De ramen werden vervaardigd door Atelier Bogtman uit Haarlem.

De naoorlogse uitbreiding van het gemeentehuis valt buiten de bescherming.

Het gemeentehuis staat op de hoek van de Voorstraat en de Zeestraat tegenover de Grote Kerk binnen het beschermde dorpsgezicht van Noordwijk-Binnen. De hoofdgevel met de oorspronkelijke hoofdentree grenst aan de Zeestraat.

Omschrijving

Pand van twee bouwlagen op een nagenoeg vierkante plattegrond met ronde hoektoren en rechthoekige aanbouw (1924) aan de noordwestzijde. Het afgeknotte schilddak en de steekkappen zijn gedekt met gesmoorde verglaasde muldenpannen. De hoektoren heeft een inzwenkende ronde voet en zeszijdige spits met leidekking, bekroond door een kleine lantaarn met koperen naaldspits en smeedijzeren windvaan. Ver overstekende houten gootlijst op klampen.

De gevels aan de Zeestraat en de Voorstraat worden gekenmerkt door risalieten met trapgevels en sierlijke smeedijzeren gevelankers. De iets uitgemetselde hoge plint van bruine baksteen is aan deze gevels voorzien van sierbanden en blokken in grijze zandsteen. Boven de plint zijn de gevels opgetrokken in rode baksteen en horizontaal geleed met cordonlijsten en speklagen van gele zandsteen. Behalve in de toren zijn de vensters uitgevoerd met kruiskozijn onder gemetselde rond- en korfbogen met zandstenen sierblokken. De boogvelden van de vensters in de trapgevels zijn in decoratief patroon gemetseld met driepasbogen in helrode baksteen. De trapgevels zijn afgedekt met natuurstenen platen. De bovenste trap is voorzien van een toppilaster op natuurstenen console, bekroond door een heraldische leeuw. In de geveltop een kloostervenster en spaarvelden onder gemetselde segmentbogen. Boven de verdiepingvensters zandstenen cartouches met wapens. De gevel aan de Zeeweg (zuidwest) telt drie vensterassen, waarvan de linker in een risaliet met trapgevel. In de middelste as op de begane grond de oorspronkelijke hoofdentree met paneeldeur onder vierruits bovenlicht met zandstenen kozijn. Rechts van de ingang een jaartalsteen met de vermelding van de eerste steenlegging door Mr. F.A. Graaf van Limburg Stirum van Noordwijk op 11 april 1887. In het boogveld boven de deur een zandstenen cartouche met het wapen van Noordwijk, geflankeerd door bladwerk. Tussen de twee rechter verdiepingvensters een zandstenen plaquette met de letters S.P.Q.N. In het dakschild boven deze gevel drie kleine dakkapelletjes met spits toelopende schilddakjes. De ronde hoektoren telt boven de twee bouwlagen een halve verdieping met eenvoudige rechthoekige vensters. De gevel aan de Voorstraat (zuidoost) telt vier vensterassen waarvan de rechter twee in een risaliet met trapgevel als aan de voorgevel. In de linker vensteras op de verdieping een dubbele deur naar een klein hardstenen balkonnetje met gietijzeren hek tussen hardstenen pijlers met sierbollen.

Boven het balkon een luifel. In de noordwestgevel van het oude gemeentehuis een traplicht van drie vensters en een eenvoudige dienstingang. De zuidwestgevel van de aanbouw uit 1924 telt drie vensterasssen en de noordwestgevel van deze vleugel is blind.

Interieur

Van het oorspronkelijke interieur resteert onder meer de hal met tochtpui en rondboog op hardstenen kolom en de bordestrap met houten balustrade in de stijl van de Neo-Hollandse Renaissance. In de raadszaal en de burgemeesterskamer op de verdieping onder meer een houten paneellambrisering.

Waardering

Het uit 1883 daterende, en in 1924 uitgebreide raadhuis van Noordwijk is van algemeen belang wegens cultuur- en architectuurhistorische waarde als representatief voorbeeld van de Neo-Hollandse Renaissance, een stroming die in de negentiende eeuw vaak werd toegepast bij overheidsgebouwen. Het is een vroeg voorbeeld uit het oeuvre van de architect N. Molenaar. Het pand is redelijk gaaf in hoofdvorm, detaillering en materiaalgebruik.

Het raadhuis heeft hoge stedenbouwkundige waarde vanwege de zeer beeldbepalende situering aan de Voorstraat binnen het beschermde dorpsgezicht van Noordwijk-Binnen.