Omschrijving onderdeel 2

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG. In structuur en deels in detail gaaf bewaarde parkaanleg in landschapsstijl waartoe aan het eind van de 18de eeuw een eerste aanzet is gegeven met een slingerbosje, het zogenaamde 'Schipbosch'. Rond 1823 heeft de architect J.T. Ubbing de aanleg in delen verlandschappelijkt waarvan de meanderende waterloop en het parallel daaraan lopende slingerpad, die het huis met het 'Schipbos' ten zuidwesten van het huis aan elkaar verbindt, resteert. Het Schipbos bestaat uit een kleine bospartij met veel taxusaanplant en kronkelpaden. Dit bosje dankt zijn naam aan een verhoging die thans vrijwel geheel is afgevlakt (bijschrift tekening Ubbing 1823 'aanhoogte welke als een schip in 't water formeert '). Aan de zuidwest- en zuidoostzijde wordt de buitenplaats begrensd door een pad met deels dubbele laanbeplanting. Deze aanleg is reeds op een tweede kaart van Ubbing (1825) weergegeven. In de loop van de 19de eeuw is de aanleg door de tuinarchitect J.D. Zocher jr. in late landschapsstijl gewijzigd, zoals thans nog aanwezig (de ontwerptekening is bewaard gebleven). In het uitgevoerde ontwerp zijn de rechtlijnige landbouwgronden tot ovalen en ellipsvormen gecreëerd en opgenomen in het parklandschap. De tuin- en parkaanleg is te onderscheiden in een parkdeel in de directe omgeving van het huis gelegen binnen de singel met ten zuiden daarvan het parkbos en ten westen daarvan akkers, weilanden en productiebossen. Deze laatste twee delen worden van elkaar gescheiden middels een oprijlaan, die met een flauw verlopende bocht naar het huis leidt dat haaks op de laan is georiënteerd. Vanaf de laan zijn open zichten in noordelijke en westelijke richting over de weilanden met randbeplanting en boomgroepen (veel nieuwe aanplant), terwijl de zuid- en oostkant van de laan een vrij gesloten beeld biedt van het parkbos. Vlakbij het huis, voor het reeds afgebroken koetshuis annex paardenstal en tuinmanswoning, ligt een eenvoudige rechtlijnige aanleg rondom een rechthoekige visvijver als restant van een formele aanleg. Hier was ook de moestuin gesitueerd oorspronkelijk met een tuinmuur en kas (thans niet meer aanwezig). Het huis is gesitueerd op een eiland waarvan de gracht in slingervorm vergraven is. Het terrein is ingericht met oude en exotische bomen zoals Chinese vleugelnoot, moerascypres en links voor het huis een plataan (ca. 300 jaar). Vanaf de toegangsbrug is het zicht op de voorgevel van het huis geconcentreerd wat bewerkstelligd wordt door de coulissenwerking van de dichte randbeplanting. Links achter bossages staat een duiventil verscholen, die in de rondgaande wandeling langs de buitenzijde van de buitenplaats een markant element vormt. Achter het huis ligt een gazon met enkele solitairen en centraal een grote boomgroep. Op oude foto's is te zien dat op het gazon ronde bloembedden lagen. Dit deel heeft een open karakter door de zichtassen die in noordoost- en zuidoostwaartse richting zijn uitgespaard. Terzijde van het huis staat een thans (1999) in vervallen staat verkerend prieel waarvandaan men een mooi zicht op de aanleg heeft. Aan de slingerende gracht lag een botenhuis. Vanaf de oostpunt van het eiland loopt het reeds genoemde slingerpad naar het Schipbos, dat aan de westzijde wordt geflankeerd door een langwerpig weiland dat zich vernauwt en verwijdt. Het grafeiland in de zuidwesthoek van de aanleg vormde oorspronkelijk het middelpunt van een lobbenvormig padenstelsel, maar door het verdwijnen van paden is het eiland meer op zichzelf komen te staan.

Waardering

De HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de buitenplaats Landfort is van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- als representatief voorbeeld van een deels in structuur en deels in detail gaaf bewaard gebleven tuin- en parkaanleg in landschapsstijl dat vanaf de eerste aanzet aan het eind van de 18de eeuw door de tuinarchitect J.D. Zocher jr. in de 19de eeuw is vervolmaakt;

- als voorbeeld van een van de weinige buitenplaatsen in Gelderland met een familiebegraafplaats gelegen op een eilandje;

- vanwege de aanwezigheid van ontwerptekeningen van de architect/ontwerper T.J. Ubbing uit 1823 en 1825 en een ontwerptekening van de definitieve situatie van de tuinarchitect J.D. Zocher jr.;

- vanwege de aanwezigheid van exotische bomen daterend uit de tijd van de aanleg in landschapsstijl;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke samenhang met de andere onderdelen van de buitenplaats.