Registergegevens

Monumentgegevens

Monumentnummer
512813
Inschrijving register
Kadaster deel/nr
82772/163
Kadastrale aanduiding
Hoensbroek D 4019
Hoensbroek D 4018
Akerstraat-Noord 310, 6431 HW te Hoensbroek
Akerstraat-Noord 312, 6431 HW te Hoensbroek

Omschrijving

Inleiding

MOLENAARSWONING en GRAANMAALDERIJ gebouwd omstreeks 1890. De toegepaste bouwstijl is traditionalistisch. Aan de achtergevel van de maalderij een aanbouw uit omstreeks 1920 bedoeld voor de opslag van granen. De maalderij is in bedrijf geweest van 1910 tot 1978 en heeft qua interieur en exterieur nauwelijks veranderingen ondergaan.

Omschrijving

Molenaarswoning en graanmaalderij. Het pand telt twee bouwlagen en wordt afgedekt met een mansardedak met plat gedekt met Tuiles du Nord. Vier dakkapellen. Dakgoot op houten consoles. Gecementeerde plint; optrek in baksteen; metselwerk in kruisverband. Segmentboogvormige vensters, deuren en poorten. Vensters graanmaalderij met kleine roedeverdeling. Woonhuisvensters met bovenlicht met roedeverdeling. Hardstenen dorpels, aanzet- en sluitstenen.

MOLENAARSWONING, huisnummer 310: symmetrische indeling FRONTGEVEL. Hoeklisenen. Rechthoekige houten deur met segmentboogvormig bovenlicht met kleine roedeverdeling. Aan weerszijden van de deur drie hoge vensters waarvan het middelste met dubbele breedte. Vensterdorpels op kleine decoratieve consoles. Aan de bovenzijde van de vensters en deur segmentbogen in licht-rode baksteen. In de tweede bouwlaag drie vensters met bovenlichten met kleine roedeverdeling. Dorpelstenen op kleine consoles. Geboogde strek in licht-rode baksteen. Middendeel frontgevel uitlopend in een topgevelachtig geveldeel met aan weerszijden lisene-achtig metselwerk rustend op een hardstenen console en verbonden door een bakstenen boog in lichtrode baksteen. In het midden van deze boog een kleine uitgemetselde liseen. Bloktandmetselwerk onder de dakrand. Twee rondboogvormige dakkapellen.

ACHTERGEVEL met twee bouwlagen en souterrainverdieping. Souterrain met deur met aan de linkerzijde een venster met roedeverdeling. In de eerste bouwlaag een veranda met dak van omstreeks 1980. In de tweede bouwlaag een venster met segmentboogvormig bovenlicht. In het achtergeveldakvlak een dakkapel. Aan het linkerdeel ACHTERGEVEL een uitbouw in twee bouwlagen met een plat dak. Aan deze uitbouw een aanbouw in een bouwlaag met plat dak.

INTERIEURINDELING grotendeels in tact. Beschermenswaardig is het trappenhuis met trap met houten hoofdbaluster, leuning en spijlen en doorlopend tot de zolderverdieping. Boven het trappenhuis een rechthoekig glas-in-lood dakvenster. In het trappenhuis een garderobe-nis met segmentboog op twee consoles.

Voormalige GRAANMAALDERIJ, huisnummer 312.

Asymmetrische indeling FRONTGEVEL. In de plint drie kleine keldervensters. Aan bovenzijde plint een horizontale band hardsteen. In linkerdeel frontgevel in eerste bouwlaag een grote houten segmentboogvormige poort. In het rechtergeveldeel een segmenboogvormige dubbele deur met aan weerszijden een segmentboogvormig venster. Tussen de eerste en tweede bouwlaag een rechthoekige horizontale gestucte band met de naamaanduiding. In de tweede bouwlaag vijf segmentboogvormige vensters. Middendeel frontgevel uitlopend in een topgevelachtig geveldeel met aan weerszijden lisene-achtig metselwerk rustend op een hardstenen console en verbonden door een bakstenen boog in lichtrode baksteen. In het midden van deze boog een kleine uitgemetselde liseen. Bloktandmetselwerk onder de dakrand. Twee rondboogvormige dakkapellen. Vensters, deur en poort met geboogde strek in lichtrode baksteen en hardstenen aanzet- en sluitstenen. Aan de ACHTERGEVEL een aanbouw in drie bouwlagen onder een plat dak. In de achtergevel van de aanbouw in elke bouwlaag een reeks kleine rechthoekige vensters. In de linkerzijgevel van de aanbouw in de eerste bouwlaag een deur en drie vensters, en in de tweede en derde bouwlaag een horizontale reeks kleine vensters.

Van het INTERIEUR is onder meer het volgende van belang. Het interieur bevindt zich in een vrijwel authentieke staat met diverse opslagzolders en houten trappen.

In de maalderij staan twee met de assen gekoppelde maalstoelen van de firma (voorheen) Koppen en Frings te Maastricht. Daarop liggen nog de originele maalstenen met een middellijn van 1.40 meter, die eveneens door deze firma werden geleverd. De dubbele maalstoel betreft een combinatie die in Limburg en Noord-Brabant niet meer voor komt. Ook elders in Nederland niet meer, mag worden aangenomen. Zeldzaam zijn ook de twee koppels oorspronkelijke maalstenen. De aandrijving vond plaats door middel van een elektromotor en een riem, waarvan de grote schijf zich nog op de maalstoelas bevindt. De voet waarop de elektromotor heeft gestaan is nog aanwezig. In de maalderij zijn aanwezig een zware zakkenhijsinrichting (luiwerk), een zakkenreparatiemachine en losse houten delen van de transportinrichting voor graan en meel, zoals kokers en kasten, en een korte machine-aandrijfas gehangen onder de zolderbalken.

Waardering

De voormalge graanmaalderij met molenaarswoning bezit cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een technische en typologische ontwikkeling. Het object is een monument van de geschiedenis van bedrijf en techniek, uitgerust met oorspronkelijke machines en toebehoren waardoor duidelijk inzicht in deze historische bedrijfstak wordt verkregen. Architectuurhistorische waarden ontleent het pand aan het bijzondere belang voor de bovenregionale geschiedenis van de architectuur, de ornamentiek en de bijzondere samenhang tussen exterieur en delen van het interieur. Graanmaalderij met molenaarswoning zijn tenslotte van algemeen belang wegens de architectonische gaafheid van het exterieur en delen van het interieur; de architectuurhistorische, typologische en functionele zeldzaamheid, dit laatste ook voor de historische twee-eenheid van wonen en werken.

Overige gegevens

Oorspronkelijke functies

Hoofdfunctie Hoofdcategorie Subcategorie Functie Verbijzondering Toelichting
Ja Boerderijen, molens en bedrijven Industrie Maalderij Graanmaalderij
Nee Woningen en woningbouwcomplexen Bedrijfs-,fabriekswoning Molenaarswoning(K)

Bouwactiviteiten

Werkzaamheid Van Tot Nauwkeurigheid Toelichting
vervaardiging
1890
1890
exact

Bouwstijlen

Bouwstijl Zuiverheid Toelichting Rijksmonumentnummer
Traditionalisme
stijlzuiver