Inleiding

Voormalige 'HAARLEMSCHE BROOD- EN MEELFABRIEK' gebouwd in 1876 in neo-Romaanse stijl. Het pand ligt aan de oostzijde van de Bakenessergracht en werd ontworpen door architect Van Dijk uit Capelle aan den IJssel.

De 'Haarlemsche Brood- en Meelfabriek' werd als bedrijf reeds op 4 mei 1866 opgericht. In 1876 werd het nieuwe fabrieksgebouw aan de Bakenessergracht gebouwd. In 1896 werd dit fabrieksgebouw, dat oorspronkelijk vier bouwlagen telde, met één verdieping verhoogd. Hierbij werd in hoofdzaak dezelfde bouwconstructie en bouwstijl aangehouden.

Het hoge gebouw aan de Bakenessergracht deed oorspronkelijk dienst als graan- en meelpakhuis, terwijl hier ook een eigen maalderij was ondergebracht. De eigenlijke bakkerij bevond zich gelijkvloers in een laag gebouw achter het pand aan de Bakenessergracht.

Tot 1946 heeft het pand dienst gedaan als brood- en meelfabriek, daarna huisvestte het drukkerij 'Planeta'. In 1990 is het bedrijfspand verbouwd tot tien appartementen.

Omschrijving

Bakstenen fabrieksgebouw op rechthoekige plattegrond van oorspronkelijk vier, nu vijf bouwlagen. Het gebouw is gedekt met een flauw hellend zadeldak, aan de achterzijde voorzien van een wolfseind, en geheel voorzien van rode, verglaasde kruispannen.

De grotendeels symmetrisch ingedeelde voorgevel is uitgevoerd in metselwerk met sierende elementen in gele baksteen en (sier-)pleisterwerk, en heeft de monumentale ingangspartij met uitkragende rondboog en geprofileerde omlijsting geheel aan de rechterzijde. Verticaal wordt het gevelvlak door lisenen in vijf traveeën gedeeld, waarin zich steeds twee vensterassen bevinden met gekoppelde rondboogvensters. De puntvormige topgevel is voorzien van een klimmend rondboogfries en een tandlijst en wordt bekroond door drie sierlijk gemetselde arkeltorentjes te weerszijden en op de top. Zij- en achtergevels zijn gepleisterd.

Het interieur van het pand heeft een hoofdconstructie van houten balklagen gedragen door gietijzeren kolommen. Deze zware constructie, noodzakelijk voor de oorspronkelijke functie van het gebouw, is nog geheel aanwezig (maar bij de verbouwing van het pand tot appartementen geheel uit het zicht gewerkt). In het exterieur is deze zware constructie nog af te lezen aan het grote aantal staafankers. In de hal is een fraai tegeltableau ingemetseld. Dit tableau herinnert aan het vijftigjarig bestaan van de 'Haarlemsche Brood- en Meelfabriek'.

Waardering

Voormalig uit 1876 daterend fabrieksgebouw van algemeen belang wegens cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde, alsmede wegens typologische en zeldzaamheidswaarde. Het pand is een in goede staat bewaard gebleven voormalige brood- en meelfabriek en vermoedelijk nog de enige resterende van dit type in Nederland. Het gebouw is typerend voor de industriële ontwikkeling in de tweede helft van de 19de eeuw.