Inleiding

WOONBLOK met zestien ruime PORTIEK-ETAGEWONINGEN, een WINKEL, een RESTAURANT en een GEB-TRANSFORMATORHUISJE in 1930-1932 gebouwd naar Nieuw Zakelijk ontwerp van J.H. van den Broek in opdracht van de projectontwikkelaar W.G. Sprenger. De betonbouw werd uitgevoerd door de firma Wolterbeek en Van Dorp, de ijzerconstructie door de firma Van de Kammen.

N.B. De winkelruimte aan de Mathenesserlaan was oorspronkelijk ontworpen als grandcafé met restaurant en biljartzaal maar werd vrijwel direct na de oplevering opnieuw ingericht, deels als autoshowroom en deels als meubelmagazijn. Momenteel (1996) is hier de meubelzaak Hartman gevestigd.

Omschrijving:

Licht geknikt L-vormig woonblok bestaande uit een hoogbouw van zes bouwlagen op de hoek Mathenesserlaan/Nieuwe Binnenweg en een lager aansluitend langgerekt bouwvolume van vier bouwlagen aan de Mathenesserlaan. Beide bouwvolumes worden ontsloten door een gesloten portiek. Alleen de portiek aan de Nieuwe Binnenweg is voorzien van zowel een personenlift als een boodschappenlift. De portieken zijn hoger opgetrokken en voorzien van sheddaken met deuren die toegang verlenen tot het platte dak, dat oorspronkelijk als gemeenschappelijke daktuin bedoeld was. Op de met zink beklede dakrand is een stalen reling aangebracht. Het bouwblok is boven een gepolijste zwarte natuurstenen (Syeniet) plint opgetrokken in gele grofgezande Limburgse strengperssteen. De constructie bestaat tot de eerste verdieping uit een betonskelet. De erboven gelegen verdiepingen hebben een ijzeren geraamte. De vloeren bestaan uit een gewone houten balklaag waarover in de dwarsrichting spijkerribben zijn gelegd, waarop de vloerdelen werden bevestigd. De licht gebogen luifels boven de ingangen en de buiten het hoofdvolume uitstekende balkons aan de voor- en achterzijde zijn van beton. De gevel aan de Nieuwe Binnenweg heeft in het midden een iets terugliggende doorlopende vensterstrook met gematteerd glas die het erachter gelegen wigvormige trappenhuis verlicht. De ingangspartij bevindt zich onder een licht gebogen betonnen luifel en heeft een stoep van het zelfde materiaal als de plint. De oorspronkelijk symmetrische deur van Plymax is vervangen. Links van de portiek aan de Nieuwe Binnenweg bevindt zich de, eveneens iets terugliggende, restaurantpui met geheel links de toegang. De vitrine van de winkelpui rechts van de portiek volgt de gebogen rooilijn van de straat en komt hierdoor los van de gevel erboven, die een haakse hoek maakt richting Mathenesserlaan. Hier bevindt zich, eveneens onder een luifel, de winkelingang. Achter de winkelpui zijn de ten opzichte van de gevel iets teruggeplaatste betonnen pijlers van de constructie zichtbaar. Door de afwijkende rooilijn en de transparante onderbouw wordt het verschil in functie tussen de onderbouw en de bovenliggende woningen benadrukt. Aan weerszijden van de portiek aan de Nieuwe Binnenweg bevinden zich twee lintvensters van de appartementen. De appartementen links hebben elk geheel links een uitkragend balkon met een stalen omheining met verticale spijlen. De balkons zijn bereikbaar via dubbele balkondeuren. De balkons van de woningen rechts bevinden zich precies om de hoek aan de Mathenesserlaan, ze zijn kleiner en hebben een enkele balkondeur.

Aan de Mathenesserlaan hebben de appartementen in het hoge bouwvolume nog twee twee vensterstroken. De betonnen vensterlateien lopen door in het blinde geveldeel, tussen de balkons en de vensters. De winkelpui wordt hier in het midden doorbroken door de portiekingang van de erboven gelegen appartementen, die zich gespiegeld aan weerszijden van het portiek bevinden. Rechts van de winkel bevindt zich een open inpandig portiek met eveneens een zwarte gepolijste seyniet stenen vloer met rechts een stalen deur die toegang verleent tot het in het blok geïntegreerde transformatorhuisje ernaast. Aan het uiteinde van de portiek is de expeditietoegang van het restaurant (in oorsprong) aan de Nieuwe Binnenweg en de dienstruimten van de winkel aan de Mathenesserlaan gesitueerd, bestaande uit een grote dubbele deur van staal. Rechts van de portiek bevindt zich een grote rechthoekige vitrine met verticale roedenverdeling. De gespiegelde appartementen in het lage bouwvolume zijn alle voorzien van een lange vensterstrook met aan het uiteinde een balkon met dubbele balkondeuren en een laag rechthoekig bovenlicht conform de balkons aan de Nieuwe Binnenweg. Boven de balkons, vlak onder de dakrand, bevindt zich een stalen hijsbalk. De oorspronkelijke verticaal gelede stalen lintvensters van de woningen zijn in de jaren zestig vervangen. Alleen de balkondeuren (T-profielen) aan de Mathenesserlaan, de pui van de winkel en het restaurant op de begane grond en de portiek en de vitrine aan de Nieuwe Binnenweg zijn nog gevat in de originele smalle staalprofielen. De stalen vensterstrook met verticale roedenverdeling van het trappenhuis aan de Mathenesserlaan is vervangen (door kunststof kozijnen met een vergelijkbare verticale roedenverdeling maar met een breder profiel). Inmiddels is ook het oorspronkelijke kleurenschema van de gevel (raamkozijen donkerblauw, deuren grijs en de constructiebalken steenrood) gewijzigd. In een aantal woningen zijn de oorspronkelijke plattegronden en detailleringen - kamers met strookvormige bovenlichten van gematteerd glas geschakeerd aan weerszijden van een lange hal - nog intact. In het interieur zijn behalve de typologie en detaillering van de woningen met name het houten trappenhuis aan de Nieuwe Binnenweg met eenvoudige ronde houten trapleuningen, de oorspronkelijke stalen personenlift en dito boodschappenlift van belang.

Waardering: Nieuw-Zakelijk woonblok met portiek-etagewoningen en tot winkelruimte getransformeerd café-restaurant, markant gelegen op de hoek van de Mathenesserlaan en de Nieuwe Binnenweg, van algemeen belang vanwege architectuurhistorische, woningtypologische en stedebouwkundige waarde, alsook van belang binnen het oeuvre van architect J.H. van den Broek als vroeg voorbeeld van zijn voorkeur voor het Nieuw Bouwen.