Inleiding

KAPEL van het SEMINARIE, gelegen ten westen van de Arnhemseweg te Apeldoorn. Het gebouw maakt deel uit van een complex, in de periode 1933-1935 gebouwd naar ontwerp van de architect J.M. van Hardeveld, met invloeden van de Delftse School.

Omschrijving

De KAPEL van het type PSEUDOBASILIEK met aan een zijde uitgebouwde biechtkapellen onder een lessenaarsdak, ligt in het verlengde van de westvleugel haaks op de noordvleugel met het koor gericht naar het noorden. De kapel bestaat uit een hoog gesloten bakstenen toren (58m hoog) waarachter het schip, twee zijaltaren, absis, kooromgang en zeven straalkapellen met aan de oostelijke zijde van het koor de sacristie.

Het spitse tentdak van de toren en het schilddak van het koor is gedekt met leien in maasdekking. Onder het tentdak van de toren bevindt zich respectievelijk het waterreservoir en de galmgaten waardoor de dubbele functie van klokken- en watertoren ontstaat. Aan de binnenzijde van de toren op de begane grond zijn de bakstenen pilaren rood geglazuurd evenals de lambrisering. Op de eerste verdieping is het uitspringende balkon, bestemd voor het zangkoor.

De pseudobasiliek bestaat uit een middenbeuk en twee zijbeuken onder een zadeldak gedekt met gesmoorde opnieuw verbeterde Hollandse pannen. De hoge smalle zijbeuken met stompe spitsboogvensters in glas-in-lood met zandstenen vorktraceringen eindigen in dwarse spitse tongewelven. Vanuit de zijbeuken heeft men toegang tot de biechtkamers, twee zijaltaren en de middenbeuk. Op de scheiding van de zij- en middenbeuk staan vierkante mat blauw geglazuurde bakstenen pilaren met gebeeldhouwde kapitelen. Het reliëf geeft voorstellingen weer uit het leven van Jezus vervaardigd door Wim Nijs in Euville. De middenbeuk is te verdelen in vijf traveeën met op de scheiding een platte gordelboog aan de binnenzijde en een steunbeer aan de buitenzijde. De platte gordelbogen aan de binnenzijde onderbreken het spits gefacetteerd tongewelf van het schip.

Het koor bestaat uit drie smalle traveeën en een veelzijdige absis met kooromgang waar zeven vijfhoekige straalkapellen op uitkomen. De absis heeft acht gewelfribben die uitstralen vanuit een punt. Boven de kooromgang en straalkapellen bevinden zich graatgewelven. In de dertien gedrukte spitsboogvensters in het koor zijn de twaalf apostelfiguren en het christusfiguur afgebeeld in de glas-in-loodramen vervaardigd door Willem Wiegmans. De figuren zijn tot in hun details geheel uit kleine scherven opgebouwd met uitzondering van de grote hoofden, handen en voeten in grisaille. Aan de buitenzijde zijn de vensters van elkaar gescheiden door een steunbeer met luchtboog. In de straalkapellen en biechtkamers bevinden zich kleine gedrukte spitsboogvensters. Speklagen aan de buitenzijde van de straalkapellen.

Oostelijk van het koor ligt de SACRISTIE met rechthoekige plattegrond, bestaande uit een kelderverdieping en begane grond. Het interieur van de sacristie is volledig bewaard gebleven waaronder voornamelijk meubilair en sierruitjes vervaardigd door WILLEM MENGELBERG.

Waardering

Kapel van het seminarie, gebouwd in de periode 1933-1935 in opdracht van het aartsbisdom Utrecht naar ontwerp van J.M. van Hardeveld.

- Van architectuurhistorische waarde vanwege de architectuur van J.M. van Hardeveld, beïnvloed door de Delftse School. De monumentale kapel is een sterk religieus element binnen het complex. De kapel is van het type pseudobasiliek met uitgebouwde biechtkamers, een forse, gesloten bakstenen toren, absis, kooromgang en straalkapellen.

- Van stedenbouwkundige waarde vanwege de bewuste keuze voor Apeldoorn, als tamelijk centraal gelegen in Nederland. In de periode 1850-1940 is Apeldoorn het centrale punt van de rooms-katholieke kerk waardoor vele katholieke instellingen, waaronder het kleinseminarie, besluiten zich daar te vestigen. Bovendien is een bewuste keuze gemaakt voor de ligging van het complex in een rustige, gezonde parkachtige omgeving aan de rand van Apeldoorn met voldoende ruimte voor het plaatsen van alle benodigde voorzieningen voor het onderwijs en het internaat.

- Van cultuurhistorische waarde vanwege de plaatsing van een rooms-katholiek kleinseminarie in het overwegend protestante Apeldoorn. Eveneens waardevol is de kunsthistorische bijdrage geleverd door kunstenaars als W. Mengelberg, W.L. Wiegmans, W. Nijs.