Inleiding

(Voormalig) KLOOSTER "Karmel" van de zusters Karmelitessen, gebouwd in 1931 naar ontwerp van architect C.M. van Moorsel in een sobere baksteenarchitectuur waarin traditionalistische (hoofdvorm) en functionalistische stijlelementen (detaillering) zijn toegepast. Het klooster ligt enigszins verhoogd aan de voet van de duinen, circa 150 meter ten westen van de Herenweg. De oostgevel met de hoofdentree ligt naar de weg gekeerd. Tegen de zuidgevel een eenlaagse aanbouw van latere datum die voor de bescherming van ondergeschikt belang is.

Omschrijving

Iets van de Herenweg afgelegen kloostergebouw op vrijwel vierkante plattegrond; er is sprake van vier vleugels rondom een binnenhof. In het midden van de binnenhof ligt een centrale ronde, bakstenen put met deksel. Aan de zuidzijde van de oostvleugel is een kleine lage lekenkapel gebouwd en aan de noordzijde een tuinmuur met poort, die toegang geeft tot de kloostertuin. Alle vleugels bezitten twee bouwlagen en een zadeldak, met uitzondering van de kapel, die één bouwlaag telt. Aan de binnenhof is ter hoogte van de begane grond langs drie gevels een kloostergang gebouwd; aan de west- en oostgevel wordt deze afgedekt door een lessenaardak en aan de noordgevel door een plat dak dat dient als balkon voor de verdieping. De gevels zijn in gele baksteen zonder afvoegen opgemetseld in halfsteensverband (er is sprake van een spouwmuur); alle tuitgevels zijn voorzien van vlechtwerk en bij de aanzetten van uitkragend metselwerk. De grotendeels stalen vensters zijn deels rechtgesloten en deels spitsboogvormig uitgevoerd met een roedenverdeling of glas-in-loodramen. De kapel heeft een duidelijk accent door de dakruiter met spits.

Links van de voorgevel (O) de gevel van de lekenkapel met een deur onder zadeldakje en twee maal drie spitsboogvormige glas-in-loodvensters aan weerszijden van een schoorsteenpartij. Rechts van de lekenkapel is het driezijdig gesloten koor van de kapel zichtbaar met in het midden twee kleine spitsboogvensters en in de schuine zijden twee hoge spitsboogvensters. De rest van de oostgevel wordt geleed door acht niet geheel symmetrisch geplaatste vensterassen. Op de begane grond in de derde vensteras van links de hoofdentree met een licht getoogde paneeldeur onder strek met natuurstenen aanzetstukken. Boven de deur een gevelsteen met de naam KARMEL en aan weerszijden van de entree links twee en rechts één smalle gevelopening. Voor de derde vensteras van rechts een lage gemetselde uitbouw onder lessenaardak met steunberen op de hoeken. In de uitbouw en in de gevel boven het lessenaardak vier vierkante vensters en in de zijgevel van de uitbouw een rondboogdeur. In de overige vensterassen overwegend rechtgesloten twintigruits stalen vensters. Geheel rechts de topgevel van de noordvleugel met op de hoek een forse schoorsteen. Op de nok van het dak boven de oostvleugel staan twee schoorstenen.

De asymetrisch ingedeelde noordgevel bezit op de begane grond iets links van het midden twee stalen glasdeuren onder drieruits bovenlichten aan weerszijden van drie twintigruitsvensters onder een doorlopende strek. Rechts daarvan een derde stalen deur onder bovenlicht met links een enkel twintigruitsvenster en rechts drie gekoppelde twintigruitsvensters. Links in de gevel een uitgebouwde kelderingang onder met pannen gedekte luifel geflankeerd door een stalen glasdeur en een vierentwintigruitsvenster. Naast de deur twee kleine spitsboogvensters. Op de verdieping zes kleine enkele spitsboogvensters tussen twee paar gekoppelde spitsboogvensters. In het dakschild staan drie kleine dakkapellen met puntdakje en op de nok een opbouw onder zadeldakje.

In de westgevel links de licht risalerende tuitgevel van de noordvleugel met drie twintigruitsvensters, waarvan twee op de verdieping en in de oksel een kleine uitbouw onder pannendak. Uiterst rechts de topgevel van de zuidvleugel met twee vierentwintigruitsvensters. Tussen de topgevels bevat de westgevel op de begane grond links drie paar in oorsprong dubbele segmentboogvensters (die nu tot op vloerniveau naar beneden zijn verlengd) en rechts vijf achtentwintigruitsvensters (waarvan het rechter is veranderd in een deur) tussen twee vierentwintigruitsvensters. Rechts daarvan een deur en daarboven twee spitsboogvensters tussen beide bouwlagen. Op de verdieping acht twintigruitsvensters.

In de zuidgevel op de begane grond drie gekoppelde spitsboogvormige glas-in-loodramen. Op de verdieping vijf twintigruitsvensters. Hoog in de gevel van de kapel drie maal drie gekoppelde spitsboogvensters met glas-in-loodramen tussen steunberen en rechts de dwars aangebouwde lekenkapel. De oostgevel van de binnenhof bezit in het midden van de kloostergang een stalen deur en aan weerszijden drie spitsboogvensters met glas-in-loodvulling. Op de verdieping vijf kleine vierkante vensters en rechts een smal tienruitsvenster in een boven de gootlijst doorgezet puntgeveltje.

In de noordgevel aan de binnenhof op de begane grond in oorsprong vier (tegenwoordig drie) vierentwintigruitsvensters met tusssen elk paar een kleine spitsboognis, waarvan alleen de middelste is bewaard. Deze bevat een schildering van Maria met kind. Onder de nis een op uitkragend metselwerk rustend bidaltaartje. Op de verdieping, grenzend aan het balkon, zes twintigruitsvensters. De bakstenen borstwering van het balkon bevat decoratief gemetselde openingen en wordt onderbroken door twee decoratief opgemetselde schoorstenen.

Boven de deur in het midden van de westgevel aan de binnenhof een opgemetseld puntgeveltje afgedekt met pannen waarin een spitsboogvormige opening. Aan weerszijden van de deur gemetselde steunberen en verder in de kloostergang vier en op de verdieping zeven kleine spitsboogvensters en geheel rechts een deur die opent naar het balkon aan de noordgevel. In het dakschild een drietal dakkapelletjes onder zadeldakje.

De zuidgevel van de binnenhof toont van links naar rechts de hoge drie maal per drie gekoppelde spitsboogvensters van de kapel (de linker drie zijn boven de kloostergang van de oostgevel aan de onderzijde ingekort) tussen getrapte steunberen en rechts daarvan in oorsprong twee maal drie gekoppelde kleinere spitsboogvensters op de begane grond (het linker drietal is gewijzigd) en drie spitsboogvensters op de verdieping.

Het interieur wordt gekenmerkt door soberheid; de religieuze ruimten als kapel en lekenkapel bezitten aan de binnenzijde een baksteenafwerking; de overige ruimten zijn voorzien van eenvoudig stucwerk. Waar constructief mogelijk zijn balklagen zichtbaar (o.a. in voormalige kapel, refter en bibliotheek). Deuren en kozijnen zijn van donker hout.

De lekenkapel en de absis van de kapel zijn voorzien van een lambrizering van geglazuurde bakstenen; respectievelijk blauw en wit.

Waardering

Het voormalige Karmelitessenklooster "Karmel" dat in 1931 naar ontwerp van C.M. van Moorsel werd gebouwd is van algemeen belang vanwege de cultuur-, architectuurhistorische en typologische waarde als grotendeels gaaf bewaard voorbeeld van een kloostergebouw in een sobere baksteenarchitectuur met zowel functionalistische als traditionalistische stijlelementen in hoofdvorm, detaillering en materiaalgebruik.