Inleiding

Voormalig GEMEENTEHUIS met inpandige DIENSTWONING gebouwd in 1913 naar een ontwerp van architect K. Siekman Azn. uit Zuidhorn. De aannemer was G. Beukema en de betonfundering werd uitgevoerd door Kool & Wildeboer. Het pand is opgetrokken in een aan het Rationalisme verwante bouwtrant. In 1949 werd de westgevel voorzien van vier nieuwe vensters met blank glas-in-lood en de achtergevel van een kelderingang. In 1963 is de stoep van de hoofdentree vernieuwd en in 1967 werd in de dienstwoning een slaapkamer gebouwd en zijn in de achtergevel drie dakkapellen geplaatst. In 1977 is de uitgebouwde entree aan de achterzijde verhoogd, waarbij de indeling van de gevel werd gewijzigd. Desalniettemin is het aanzicht van het gebouw als geheel nauwelijks aangetast.

Het gemeentehuis is beeldbepalend gelegen op de hoek van de Herestraat en de Jonkerslaan, in de as van de Kievitsweg. Het pand heeft na de gemeentelijk herindeling van 1990 zijn functie verloren en is nu in gebruik als woonhuis.

Omschrijving

Twee bouwlagen hoog GEMEENTEHUIS opgetrokken in een rode baksteen op een iets uitspringend trasraam van donkere klinkers, afgezet met een rollaag van grindbeton. Het samengestelde dak, gedekt met een zwart geglazuurde tuile du Nord, heeft een goot op houten klampen en drie zinken pirons. De gevels worden overwegend geleed door H-vensters met bovenlichten met roedenverdeling onder een strek met sluit- en aanzetstenen van grindbeton of pleisterwerk en onderdorpels van grindbeton of geglazuurde baksteen. De noord- en de oostgevel hebben een fries met gepleisterde panelen.

De hoofdentree bevindt zich aan de voorzijde (noord) in een doorgetrokken geveldeel onder een steekkap met windveren met tuit. De entree bestaat uit een gelakte paneeldeur met rond deurlicht met roeden en aan weerszijden een rondboogvenster, binnen een natuurstenen omlijsting; een halfrond bovenlicht tussen twee rondboog bovenlichten; vernieuwde stoep (1963). Boven de entree een betonnen balkon met betonnen hek met segmentboogvormige openingen, steunend op twee gemetselde consoles met natuurstenen kraagstenen. Naar het balkon openslaande deuren onder een bovenlicht met roedenverdeling en een geprofileerde overstekende segmentboog met een boogtrommel met tegeltableau waarop te lezen staat: "Anno 1913, Grijpskerk". In de topgevel met vlechtwerk een staand zesruits venster en een staand venster (oorspronkelijk zesruits), onder een strek met betonnen aanzetstenen, en een klein rond ijzeren venster met kruisroeden binnen een betonnen omlijsting. Aan weerszijden van de entreepartij vier H-vensters met bovenlichten met roedenverdeling onder een strek met sluit- en aanzetstenen van beton. Op de hoek van de voor- en de oostgevel een veelhoekige hoektoren met goot op klossen en ingesnoerde torenspits met windwijzer, gedekt met shingles (oorspronkelijk met leien). In de gevel van het torendeel zes smalle staande vensters, twee smalle staande vensters met vierruits bovenlicht, alle met strek met betonnen aanzetstenen. Op de overgang naar de veelhoekige toren een betonnen rondboogvormig overgangslid.

In de oostgevel met middenrisaliet, acht H-vensters met bovenlicht met roedenverdeling, deels met gekleurd glas, onder een strek met betonnen sluit- en aanzetstenen, en een betonnen brievenbus. In het middenrisaliet onder een steekkap met windveren met tuit, een in tweeën gedeeld drielichtvenster onder drie gebogen (vernieuwde) bovenlichten, voorzien van smeedwerk, met rondbogen met betonnen sluit- en aanzetstenen. Erboven drie smalle vensters met vierruits bovenlicht en in de topgevel twee zesruits vensters, alle onder een strek met betonnen sluit- en aanzetstenen, en een rond ijzeren venster met kruisroeden en betonnen omlijsting.

In de achtergevel vijf H-vensters met bovenlichten met roedenverdeling en gekleurd glas en geglazuurde onderdorpels, twee keldervensters, alle onder een strek met gepleisterde sluit- en aanzetstenen, en een later ingekort venster en een later aangebrachte kelderingang. De uitbouw is van ondergeschikt belang. In het dakvlak een gemetselde schoorsteen en drie dakkapellen (niet origineel).

In de westgevel drie vensters met geëtst glas met in het middelste het gemeentewapen, onder een strek met gepleisterde aanzetstenen en met geglazuurde onderdorpels, twee w.c. vensters met strek en geglazuurde onderdorpels, twee vensters met rollaag (niet origineel) en vier licht getoogde blanke glas-in-lood vensters (1949) onder een getoogde strek. In het INTERIEUR zijn onder meer van belang: in de raadzaal de houten lambrizering. In de hal de houten bordestrap met aan twee zijden een leuning, bestaande uit een gedecoreerde trappaal, gedecoreerde stijlen en een handlijst; de natuurstenen gedenkplaat met stichtingstekst.

Waardering

Voormalig gemeentehuis van algemeen belang vanwege cultuur- en architectuurhistorische waarde

- als voorbeeld van een dorpsgemeentehuis uit 1913 in een aan het Rationalisme verwante bouwtrant

- vanwege de opvallende detaillering

- als goede representant van het oeuvre van architect K. Siekman uit Zuidhorn

- vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur

- vanwege de beeldbepalende ligging op de hoek van de Herestraat en de Jonkerslaan.