Registergegevens
Monumentgegevens
- Monumentnummer
- 516393
- Complexnummer
- 516388 - Dorth
- Inschrijving register
- Kadaster deel/nr
- 82950/44
- Kadastrale aanduiding
-
Kring van Dorth A 110Kring van Dorth A 93Kring van Dorth A 447Kring van Dorth A 73Kring van Dorth A 713Kring van Dorth A 440Kring van Dorth A 50Kring van Dorth A 940Kring van Dorth A 715Kring van Dorth A 117Kring van Dorth A 439Kring van Dorth A 113Kring van Dorth A 112Kring van Dorth A 116Kring van Dorth A 125Kring van Dorth A 129Kring van Dorth A 126Kring van Dorth A 78Kring van Dorth A 528Kring van Dorth A 12Kring van Dorth A 123Kring van Dorth A 130Kring van Dorth A 35Kring van Dorth A 609Kring van Dorth A 96Kring van Dorth A 815Kring van Dorth A 68Kring van Dorth A 34Kring van Dorth A 716Kring van Dorth A 406Kring van Dorth A 32Kring van Dorth A 75Kring van Dorth A 148Kring van Dorth A 83Kring van Dorth A 817Kring van Dorth A 151Kring van Dorth A 80Kring van Dorth A 46Kring van Dorth A 54Kring van Dorth A 71Kring van Dorth A 61Kring van Dorth A 85Kring van Dorth A 124Kring van Dorth A 81Kring van Dorth A 714Kring van Dorth A 58Kring van Dorth A 69Kring van Dorth A 8Kring van Dorth A 55Kring van Dorth A 101Kring van Dorth A 57Kring van Dorth A 809Kring van Dorth A 446Kring van Dorth A 36Kring van Dorth A 62Kring van Dorth A 935Kring van Dorth A 102Kring van Dorth A 128Kring van Dorth A 22Kring van Dorth A 56Kring van Dorth A 77Kring van Dorth A 104Kring van Dorth A 405Kring van Dorth A 139Kring van Dorth A 448Kring van Dorth A 134Kring van Dorth A 42Kring van Dorth A 132Kring van Dorth A 142Kring van Dorth A 47Kring van Dorth A 72Kring van Dorth A 64Kring van Dorth A 103Kring van Dorth A 816Kring van Dorth A 444Kring van Dorth A 141Kring van Dorth A 53Kring van Dorth A 131Kring van Dorth A 445Kring van Dorth A 41Kring van Dorth A 150Kring van Dorth A 111Kring van Dorth A 114Kring van Dorth A 443Kring van Dorth A 39Kring van Dorth A 63Kring van Dorth A 11Kring van Dorth A 70Kring van Dorth A 136Kring van Dorth A 82Kring van Dorth A 105Kring van Dorth A 442Kring van Dorth A 20Kring van Dorth A 95Kring van Dorth A 84Kring van Dorth A 941Kring van Dorth A 550Kring van Dorth A 40Kring van Dorth A 119Kring van Dorth A 146Kring van Dorth A 527Kring van Dorth A 9Kring van Dorth A 16Kring van Dorth A 94Kring van Dorth A 884Kring van Dorth A 52Kring van Dorth A 133Kring van Dorth A 137Kring van Dorth A 65Kring van Dorth A 934Kring van Dorth A 19Kring van Dorth A 100Kring van Dorth A 10Kring van Dorth A 115Kring van Dorth A 67Kring van Dorth A 79Kring van Dorth A 66Kring van Dorth A 145Kring van Dorth A 48Kring van Dorth A 143Kring van Dorth A 45Kring van Dorth A 127Kring van Dorth A 106Kring van Dorth A 149Kring van Dorth A 135Kring van Dorth A 49Kring van Dorth A 147Kring van Dorth A 438Kring van Dorth A 529Kring van Dorth A 140Kring van Dorth A 441Kring van Dorth A 74Kring van Dorth A 51Kring van Dorth A 144Kring van Dorth A 17Kring van Dorth A 14Kring van Dorth A 549Kring van Dorth A 18Kring van Dorth A 60Kring van Dorth A 13Kring van Dorth A 59Kring van Dorth A 21Kring van Dorth A 709Kring van Dorth A 712Kring van Dorth A 76Kring van Dorth A 15
Omschrijving
Omschrijving
In zijn huidige verschijningsvorm kan de TUIN- EN PARKAANLEG van de historische buitenplaats DORTH gekarakteriseerd worden als een mengeling van elementen van de (vroeg-)landschappelijke stijl en uit voorgaande perioden bewaard gebleven classicistische elementen. De aanleg van tuin en park is in hoofdlijnen gaaf bewaard gebleven. De voor de aanleg verantwoordelijke tuin- en landschapsarchitecten zijn niet bekend. Ook ontwerptekeningen zijn niet voorhanden.
De elementen van de (vroeg-)landschappelijke stijl zijn het meest bepalend voor het huidige karakter van de buitenplaats. Kenmerkend is de afwisseling van beboste percelen en meer open, door boomsingels omgeven, weiden en bouwlanden. Direct ten noordoosten van het hoofdgebouw ligt een grote weide, grotendeels omringd door een gracht met daarbuiten boomsingels. Het water speelt een belangrijke rol in de aanleg van de buitenplaats. Verspreid over het geheel liggen kronkelende, op diverse plaatsen tot vijverpartijen verbrede, waterlopen. In de grootste vijvers liggen beboste eilandjes, zoals ook in de vijver op het zuidoostelijke deel van de buitenplaats. Nabij dit eiland ligt een opgehoogd "schiereilandje" waarop vroeger de zogenaamde Witte Koepel stond. Ook de gracht rondom het hoofdgebouw is met haar ronde vormen aangepast aan de landschappelijke stijl. Aan de noordzijde van de buitenplaats stromen de oude Dortherbeek en de Zaalbeek en aan de zuidzijde de Dortherbeek. Alleen delen van de Dortherbeek zijn echt in de aanleg van de buitenplaats opgenomen, namelijk de tot vijvers verbrede delen ten westen van het hoofdgebouw. Grote delen van de bospercelen op de buitenplaats hebben een drassig karakter en zijn doorsneden door vele, vaak evenwijdig ten opzichte van elkaar gelegen greppels. Op diverse plekken is het terrein kunstmatig opgehoogd.
Het padenstelsel is een mengeling van brede, zowel korte als lange, met eiken of beuken beplante lanen en van smalle, gebogen paden. De lanen zijn merendeels restanten uit perioden voorafgaand aan de landschappelijke aanleg van omstreeks 1800. Een van de meest markante lanen is de laan die vroeger dicht bij het kasteel begon en vandaar door het sterrebos in zuidoostelijke richting liep. Alleen het zuidoostelijke deel is bewaard gebleven, de rest is nog als zichtas herkenbaar. De langste laan begint bij het koetshuis en loopt vandaar in zuidoostelijke richting, maar buigt al snel naar het oosten. Dit langgerekte deel eindigt bij een opgeworpen heuvel, vanwaar af men een fraai uitzicht heeft over de aangrenzende landerijen.
Voor het hoofdgebouw is binnen de grachten op het voorplein een tuin aangelegd. Centraal bevindt zich een groot perk, met een in baksteen opgemetselde rand en twee trappen, en in het midden een zonnewijzer. Vanaf de toegangsbrug loopt een pad dat zich ter hoogte van het perk in tweeën splitst. De aftakkingen leiden elk naar één van de trappen van het voor het huis gelegen bordes. Aan weerszijden van het bordes bevinden zich keermuren ter opvanging van het hoogteverschil tussen het voorplein en de lager gelegen terreindelen direct om het huis.
Waardering
TUIN- en PARKAANLEG van de historische buitenplaats Dorth in (vroeg-) landschappelijke stijl met classicistische elementen.
- van arcitectuurhistorische waarde als goed bewaard voorbeeld van een tuinaanleg met elementen van de (vroeg-) landschappelijke stijl, zoals gevarieerde waterpartijen met beboste eilandjes, en uit voorgaande perioden bewaard gebleven classicistische elementen zoals onder andere de lange met eiken en beuken beplante lanen.
- van stedenbouwkundige waarde door de beeldbepalende functie van de aanleg voor de omgeving. De aanleg heeft ensemblewaarde door de samenhang met de verschillende gebouwen binnen het landgoed.
- van cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een historisch gegroeide tuinaanleg. De tuinaanleg vormt thans nog het oudste onderdeel van een buitenplaats met een zeer oude en rijke historie. Het landgoed Dorth is voor de ontwikkeling van de omgeving van eminente waarde.
Overige gegevens
Oorspronkelijke functies
Hoofdfunctie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functie | Verbijzondering | Toelichting |
---|---|---|---|---|---|
Ja | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | Historische aanleg |
Bouwactiviteiten
Werkzaamheid | Van | Tot | Nauwkeurigheid | Toelichting |
---|---|---|---|---|
vervaardiging
|
1800
|
1900
|
globaal
|
Bouwtypen
Hoofdcategorie | Subcategorie | Bouwtypen | Toelichting |
---|---|---|---|
Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | Landschappelijke tuin | classisitische invloeden |
Bouwstijlen
Bouwstijl | Zuiverheid | Toelichting | Rijksmonumentnummer |
---|---|---|---|
Landschapsstijl
|
invloeden
|