Registergegevens

Monumentgegevens

Monumentnummer
516457
Complexnummer
529426 - Omwalling en grachten Leeuwarden
Inschrijving register
Kadaster deel/nr
82915/186
Kadastrale aanduiding
Leeuwarden C 2620
Bij Noorderplantage 5 Ongd, 8911 DE te Leeuwarden

Omschrijving

Inleiding

Aan het begin van de twintigste eeuw was de neo-classicistische beeldhouwer Pier Pander (1864-1919) bezig aan het ontwerp van een totaalkunstwerk, bestaande uit een beeldengroep van personificaties, die in een KUNSTTEMPEL geplaatst moesten worden. Toen Pander in 1919 overleed liet hij een groot deel van zijn vermogen en artistieke erfenis na aan de gemeente Leeuwarden. Pander's vriend, de architect J.M. van der Meij, heeft in samenwerking met de vormgever N.P. de Koo de reeds ontwikkelde plannen voor de tempel uitgevoerd in 1924 op de Noorderdwinger in de Prinsentuin. De Romeinse beeldhouwer Ernesto Gazzeri voerde naar de wens van Pander zijn gipsen modellen uit in marmer.

Omschrijving

EXTERIEUR: Kunsttempel in de vorm van een ronde centraalbouw met omgang en voorgeplaatste ingangspartij op rechthoekige grondslag, het geheel uitgevoerd in grauwbruin metselwerk in koppenverband. De eerste bouwlaag heeft geen muuropeningen m.u.v. de ingangspartij, die een onder een rondboog gevatte deur met cassetten bevat, waarboven een in een archivolt geplaatst beeldhouwwerk van Pander zit, voorstellende `De Dageraad'. De lichtbeuk van de centraalbouw is voorzien van gepaarde rondboogvensters. Zowel de kegelvormige kap van de centraalbouw als het zadeldak van de ingangspartij zijn gedekt met riet.

INTERIEUR: Inwendig scheiden zes rondbogige openingen het centrale gedeelte van de omgang. Onder de arcade zijn vijf beelden geplaatst. De vensters in de lichtbeuk zijn bezet met glas-in-lood. Er is een ziende, onbeschoten bekapping.

Waardering

Kunsttempel van algemeen cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang:

- als typologisch zeldzaam en uitzonderlijk monument voor een kunstenaar, die zijn plannen voor een totaalkunstwerk gerealiseerd zag;

- vanwege de ondersteunende functie van de architectuur voor de sculptuur;

- als bijzonder nog functionerend cultureel element in de Prinsentuin;

- vanwege de ongerepte staat van de architectuur en sculptuur.

Dit monument maakt onderdeel uit van complexnummer 529426. Hier vindt u meer informatie over het complex en de bijbehorende monumenten.

Overige gegevens

Oorspronkelijke functies

Hoofdfunctie Hoofdcategorie Subcategorie Functie Verbijzondering Toelichting
Ja Cultuur, gezondheid en wetenschap Welzijn, kunst en cultuur Kunsttempel

Bouwactiviteiten

Werkzaamheid Van Tot Nauwkeurigheid Toelichting
vervaardiging
1924
1924
exact

Bouwstijlen

Bouwstijl Zuiverheid Toelichting Rijksmonumentnummer
Neo-Romaanse stijl
invloeden

Ambachten

Vakman Beroep Toelichting
Zuidema, Justus ; Stad Leeuwarden
architect / bouwkundige / constructeur
Pander, Pier ; Stad Leeuwarden
beeldhouwer / steenhouwer / schrijnwerker
Koo, N.P. de ; Stad Leeuwarden
schilder / tekenaar / graveur
vormgever bij bouw tempel
Meij, J.M. van der ; Stad Leeuwarden
architect / bouwkundige / constructeur
Gazzeri, Ernesto ; Stad Leeuwarden
beeldhouwer / steenhouwer / schrijnwerker
uitvoerder werk Pier Pander
Gemeente Leeuwarden ; Stad Leeuwarden
opdrachtgever