Inleiding.

Naast het kerkhof van de St.-Petruskerk ligt een vrijstaand diep dubbel WOONHUIS, bestaande uit een DOODGRAVERSWONING (nr. 16) en een KOSTERSWONING (nr.18), met de nokrichting van het dak loodrecht op de straat gelegen. Aan de linkerzijde een smeedijzeren toegangshek naar het achtererf. Het werd in 1896 voor 4000 gulden gebouwd door architect J. de Vries in opdracht van het kerkbestuur van de St. Petruskerk voor de koster (nr. 18) en de doodgraver (nr. 16). Het behoort tot het Eclecticisme. In de loop der jaren hebben er diverse kleine wijzigingen plaatsgevonden in het pand. De voormalige doodgraverswoning (nr. 16) is inwendig gemoderniseerd (1978). Het plafond is vernieuwd en verlaagd. In 1983 eenlaags aanbouw onder plat aan de rechter zijgevel. Ook het oculus is van later datum. In de dakschilden zitten een nieuwe dakkapel en enkele dakramen. Beeldje in de voorgevel (nr. 16) verdwenen.

Omschrijving.

Het gedeeltelijk onderkelderde bakstenen pand beslaat een rechthoekige plattegrond en telt één bouwlaag met zolderverdieping onder een met leien (in maasdekking) gedekt mansardedak. Op de hoeken ter hoogte van de dakknik vier decoratief opgemetselde slanke schoorstenen met afdekkap; in het voorschild aan weerszijden van een Vlaamse gevel een zinken oeil-de-boeuf met neo-barokke omlijsting. Het pand is opgetrokken uit in kruisverband gemetselde baksteen (met knipvoegen). Onderlangs loopt een gepleisterde plint. Omgaande kroonlijst bestaande uit een overstekende, geprofileerde bakgoot die in de voorgevel rust op voluutvormige consoles, opgenomen in een daklijst voorzien van lijstwerk en panelen, en in de overige gevels op een licht uitkragende bakstenen tandlijst. De drie traveeën brede voorgevel met hoekpilasters en een licht risalerende middentravee is symmetrisch van opzet. Het muurwerk wordt verlevendigd met een drietal banden gele verblendsteen en een waterlijst. Boven de gevelopeningen segmentboogvormige strek met aanzetstukken en sluitsteen met diamantkop. In het boogveld decoratief baksteenmetselwerk. In de middentravee het deurkozijn met een hardstenen stoep, geprofileerd kalf en gesneden middenstijl met aan weerszijden twee beglaasde paneeldeuren (voorzien van smeedijzeren raamtraliewerk) en bovenlichten. Aan weerszijden hiervan een kruiskozijn, met dubbel bovenlicht en twee tweeruits draairamen. De hardstenen lekdorpels zijn opgenomen in de doorgaande waterlijst. Plint, waterlijst en kroonlijst zijn gekornist ter hoogte van de middentravee en de hoekpilasters. Alle kozijnen in de voorgevel zijn afgebiljoend. Boven de middentravee een Vlaamse gevel met een kruiskozijn waarin twee gekoppelde stolpramen met bovenlicht onder strek als voornoemd, met hardstenen spekbanden, de middelste voorzien van dito obelisken aan weerszijden, en een hardstenen topstuk met jaartalsteen bekroond met een halfrond fronton met op de top een obelisk en geflankeerd door voluutvormige klauwstukken en obelisken. In de zijgevels een zesruits schuifvenster. Aan de achtergevel van nr. 18 een eenlaags uitbouw onder plat. Twee schuifvensters zoals voornoemd, hier voorzien van luiken. Verder een klampdeur met tweeruits bovenlicht (bij nr. 18 in de uitbouw). Van de interieurs zijn vermeldenswaard; van nr. 16: de kelder met troggewelf en profielbalk, de schouw, paneeldeuren, vouwblinden en vensterbanken uit de bouwtijd. Stucplafond afgetimmerd. Van nr. 18: kelder met troggewelf, trap, paneeldeuren, en vouwblinden uit de bouwtijd. Stucplafonds afgetimmerd.

Waardering.

Het object is van algemeen belang. Het heeft als een in opdracht van het kerkbestuur gebouwde doodgravers- en kosterswoning cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het rooms-katholicisme. Het heeft ensemblewaarden als essentieel onderdeel van de reeds beschermde middeleeuwse St. Petruskerk en de ernaast gelegen begraafplaats. Daarnaast is het object, als karakteristiek onderdeel van de historische bebouwing aan de Oude Kerkstraat, van belang vanwege de situering. Het object is van belang wegens de relatieve gaafheid van de hoofdvorm en delen van het interieur.