Registergegevens

Monumentgegevens

Monumentnummer
516969
Inschrijving register
Kadaster deel/nr
82827/19
Kadastrale aanduiding
Gilze en Rijen L 3881
Nieuwstraat 113 A, 5126 CC te Gilze

Omschrijving

Inleiding

In 1892 werd op een achterterrein aan de westelijke zijde van de Nieuwstraat de MAALDERIJ 't Stoom gebouwd. Al in het begin van deze eeuw vonden er diverse kleine uitbreidingen plaats. De stoommachine werd rond 1910 vervangen door een andere krachtbron. Sinds ca. 1960 wordt de maalderij nog slechts incidenteel gebruikt. De oorspronkelijke indeling en inventaris zijn nog grotendeels bewaard gebleven.

Omschrijving

De hoofdmassa van de maalderij bestaat uit een drielaags gebouw op rechthoekige grondslag met de as loodrecht op de Nieuwstraat en met gemetselde muren onder een met oud-Hollandse pannen gedekt zadeldak. Aan de zijkanten en aan de achterzijde bevinden zich diverse éénlaags aanbouwen die alle een rechthoekige plattegrond hebben maar verder verschillend zijn in volume, dakvorm en -bedekking. De gevels van de hoofdmassa zijn van witgeschilderde machinale baksteen met een geteerde plint. Zowel op de begane grond als de verdieping bevindt zich, centraal geplaatst, een houten rondboogpoort. Op de tweede verdieping bevindt zich een recht gesloten houten hijsluik onder een overhangend afdak onder een zadeldak met hijsinstallatie en windveer. Op de verdiepingen heeft de hoofdmassa rondboogvensters met ijzeren ramen met roedenverdeling. Intern zijn de indeling, de balklagen en de vloeren nog gaaf bewaard gebleven. De meeste oude machines zijn verwijderd. De noordelijke aanbouw onder een lessenaarsdak was vroeger het ketelhuis. De schoorsteen die zich hier bevond, is aan het eind van de jaren vijftig gesloopt. De zuidelijke aanbouw heeft een grote, recht gesloten, houten inrijpoort en een met pannen gedekt zadeldak met windveer.

Waardering

De maalderij is van algemeen belang.

De maalderij heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische en typologische ontwikkeling van de maalderij in het algemeen.

De maalderij heeft architectuurhistorisch belang wegens de bijzondere samenhang tussen ex- en interieur.

De maalderij is van belang wegens de architectonische gaafheid van ex- en interieur.

De maalderij is van belang wegens de functionele en typologische zeldzaamheid.

Overige gegevens

Oorspronkelijke functies

Hoofdfunctie Hoofdcategorie Subcategorie Functie Verbijzondering Toelichting
Ja Boerderijen, molens en bedrijven Industrie Maalderij

Bouwactiviteiten

Werkzaamheid Van Tot Nauwkeurigheid Toelichting
vervaardiging
1892
1892
globaal
verbouwing
1910
1910
globaal
Vervanging stoommachine

Bouwstijlen

Bouwstijl Zuiverheid Toelichting Rijksmonumentnummer
ambachtelijk-traditionele bouwtrant
invloeden