Inleiding

In 1868 door de architect G.B. Salm in eclectische stijl in opdracht van Natura Artis Magistra ontworpen KANTOORGEBOUW(2), de zogenaamde 'Ledenlokalen' en hoofdgebouw van Artis-complex. In latere tijd deed het gebouw dienst als zoölogisch museum. Het gebouw bevindt zich in de ZW-hoek van het Artiscomplex, gelegen aan het kruispunt Plantage Kerklaan en Plantage Middenlaan. Van 1941 tot 1968 was het gebouw in gebruik als bevolkingsregister; bij de aanslag door de verzetsgroep van Gerrit van der Veen in 1943 verloor het gebouw de bovenverdieping.

Omschrijving

Het gebouw bestaat uit twee rechthoekige, in baksteen opgetrokken paviljoens, die met elkaar verbonden zijn door een lagere galerij. Aan de tuinzijde konden de ramen en deuren worden opengezet. De beide paviljoens hebben een souterrain met daarboven twee bouwlagen en een schilddak met pannen, kepers en pirons. De voorgevel is drie-, de zijgevel vijf raamtraveeën breed. De twee bouwlagen zijn gescheiden door een geprofileerde lijst. Op de hoeken bevinden zichgepleisterde pilasters die over de begane grond geblokt zijn. Op de verdieping is het middenraam zowel in de voorgevel als in de zijgevel voorzien van ornamenten in klassieke trant. Op de bel-étage wordt het metselwerk afgewisseld met gemetselde banden in gele baksteenlagen. Gekorniste kroonlijst met onbewerkt fries en met klossen bij de kapitelen van de hoekpilasters. De galerij heeft benevens een risalerende ingangspartij tien brede en twee smallere traveeën. De gevel is vertikaal geleed door gepleisterde pilasters onder een dito lijst met een fries met witgeschilderde panelen met diamantkoppen. Boven de pilasters grotere witgeschilderde diamantkoppen. Gelede vensters en halfronde stoep met drie treden. Aan de tuinzijde bevindt zich een veranda. Gevels deels op gemetselde voeting met rode en gele baksteen in geometrische motieven. Hierop hoge en brede en gelede vensters. Geheel onder een lessenaarsdak met flauwe helling en met bitumineuze dekking. Aan de linkerzijde hebben de vensters nog de vertikaal gelede bovenlichten met afgeronde hoeken. Sierlijke houten stijlen met profileringen en met korbeelstukken en balkeinden bij het brede overstek. Eenvoudige windveren. Zowel links als rechts brede en hoge meervoudig gelede toegangsdeuren. In het midden een tweetal rechthoekige uitbouwen met gelede toegangsdeuren en vensters en met verhoogde daklijst op korbelen en met witgeschilderde geprofileerde opbouw.

In het interieur van het paviljoen aan de linkerzijde is nog het oorspronkelijke trappenhuis met lambrizering aanwezig.

Waardering

Kantoorgebouw, zogenaamd 'Ledenlokaal' in eclectische stijl uit 1868 van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische waarde en als historisch-functioneel onderdeel van het Artis-complex. Tevens van belang wegens de geschiedkundige herinnering aan de verzetsdaad uit de Tweede Wereldoorlog.