Inleiding

Voormalig RAADHUIS van Woensel, in Eclectische stijl gebouwd in 1896 naar ontwerp van A. Bogers.

Het pand is gelegen aan de Kloosterdreef, in het verlengde van de Woenselse Markt (het oude centrum van Woensel) en tegenover de Petruskerk. Thans is het in gebruik als kantoor. Aan de achterzijde is een éénlaagse aanbouw (XXd), in breedte tot voorbij het midden van de gevel lopend, die niet beschermd wordt.

Omschrijving

Tweelaags pand op een rechthoekige plattegrond onder een geknikt schilddak waarvan de nok evenwijdig aan de straat loopt. Het dak is gedekt met kruispannen en voorzien van een gootlijst. De voorgevel is vijf traveeën breed en voorzien van een middenrisaliet. De risaliet wordt bekroond door een opbouw met tympaan, aan weerszijden van de opbouw zijn voluten aangebracht, het tympaan wordt omlijst door een lijst. Aan de rechterkant is tegen de zijgevel een kleine, éénlaags uitbouw van twee traveeën breed onder een plat dak aanwezig.

Het pand is uitgevoerd in baksteen en heeft een natuurstenen basement dat de gehele breedte van de voorgevel beslaat en doorloopt over de linker zijgevel. Verder zijn in de gevel een groot aantal gepleisterde dekoratieve elementen verwerkt. Voorbeelden daarvan zijn onder andere de velden die onder de ramen zijn aangebracht en op de begane grond gebosseerd zijn uitgevoerd, op de verdieping zijn deze velden voorzien van diamantkoppen. Ook rondom de ramen zijn blokken en de aanzet- en sluitstenen van de segmentbogen gepleisterd uitgevoerd. Op de hoeken van de risaliet is een aaneengesloten rij gepleisterd gebosseerde stenen zichtbaar, terwijl op de hoeken van het pand zelf steeds met een tussenruimte gepleisterde stenen met diamantkop geplaatst zijn. Tenslotte loopt over de voorgevel een aantal gepleisterde speklagen. Ter hoogte van de onderkant van de ramen op de begane grond is een natuurstenen waterlijst aangebracht. De kroonlijst is voorzien van grote gebosseerde velden waartussen dekoratieve voluten ter ondersteuning van de gootlijst zijn geplaatst.

In de middenrisaliet bevindt zich op de begane grond de ingang bestaande uit een dubbele houten paneeldeur met smeedijzeren roosters. Het bovenlicht boven de deur is gevuld met glas-in-lood. Voor de deur ligt een bordes met een natuurstenen (vernieuwde) trap. Boven de deur is een natuurstenen balkon aanwezig, dit balkon rust op grote, met leliemotieven versierde, consoles en is van een houten hekwerk met natuurstenen balusters op de hoeken, voorzien. Toegang tot het balkon wordt door een dubbele houten paneeldeur verschaft. In de opbouw van de risaliet is een gepleisterd blauw veld met drie goudkleurige hoorns zichtbaar (gemeentewapen Woensel). Op de begane grond zijn getoogde T-ramen aangebracht, de verdieping is van rondboog T-ramen voorzien. Rechthoekige T-ramen bevinden zich in de achtergevel. In het dakvlak zijn aan de voorzijde, aan weerszijden van de risaliet, dakkapellen aanwezig. Deze hebben een T-raam waarboven een betimmerde topgevel met windveren.

In de zij- en achtergevel zijn steekankers zichtbaar.

In het interieur is de plaats van de gang en trap oorspronkelijk. Ook verkeren enkele elementen van de inrichting nog in de oorspronkelijke staat. Voorbeelden daarvan zijn onder ander de aankleding van de hal met stucplafond met ovale rozet en pilasters tegen de muren. De omlijsting van de deuren op de begane grond met geprofileerde stijlen en de trap, in het midden van de woning, dateren eveneens uit de bouwtijd. De dubbele paneeldeur in de achtergevel was een buitendeur maar komt nu in de moderne aanbouw uit. In de aanbouw rechts bevond zich de gevangenis. Van binnenuit is deze lager gelegen en voorzien van enkele kleine, hooggeplaatste ramen. Op de verdieping geeft een grote dubbele paneeldeur iets weer van de oorspronkelijke indeling.

Waardering

Het voormalige raadhuis is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische en bestuurlijke ontwikkeling, namelijk de stichting van rijk gedetailleerde raadhuizen in kleinere gemeenten; het is tevens van belang als bijzonder voorbeeld van de typologische ontwikkeling van het plattelandsraadhuis. Het object is van architectuurhistorisch belang door de stijl en de detaillering en de vormgeving als herenhuis. Het is van belang vanwege de architectonische gaafheid van het ex- en interieur.