Registergegevens

Monumentgegevens

Monumentnummer
519899
Inschrijving register
Kadaster deel/nr
82673/11
Kadastrale aanduiding
Leeuwarden A 2711 A3
Leeuwarden A 2711 A1
Eewal 90, 8911 GV te Leeuwarden
Eewal 90 A, 8911 GV te Leeuwarden

Omschrijving

Inleiding

WINKEL MET VOORMALIGE BOVENWONING, gebouwd in 1882 in opdracht van de koopman Titus Postma, waarschijnlijk naar ontwerp van J. Bruns in Eclectische stijl. Postma dreef een bazaar met een zeer verscheiden aanbod van gebruiksgoederen. Het was een der eerste bazaars in Nederland. Het pand liep door naar de Voorstreek, waar zich een gevel bevindt, die dezelfde hand verraad als van Eewal 90. In 1908 werd Titus opgevolgd door zijn zoon Sybren Postma, die de nering voortzette en later uitbreide met sportartikelen. In 1939 vestigde Eelke van der Kam, winkelier en meubelmaker zich hier tot in het begin van de jaren '60. Thans is er nog steeds een meubelzaak gevestigd, waartoe het gehele interieur behoudens enkele hierna te noemen onderdelen is gewijzigd.

Omschrijving

EXTERIEUR: Pand op scheve rechthoekige diepe plattegrond van drie bouwlagen plus kap en een breedte van drie traveeën, uitgevoerd in mangaansteen en kunststenen onderdelen en zijgevels van gele drielingen. De pui, waarvan de plint niet meer origineel is, bevat in het midden een etalagevenster, geflankeerd door twee slanke houten zuiltjes met ionische kapitelen. De deuren te weerszijden van het etalagevenster, resp. naar de bovenwoning en de winkel zijn niet meer origineel. De hoekpenanten hebben verdiepte vakken, waarboven ionische kapitelen, die voluutvormige consoles dragen. De kroonlijst bevat drie verdiepte vakken, waarvan het middelste omgeven is door een rolwerkcartouche. De bouwlagen boven de pui worden horizontaal geleed door gestucte banden op regelmatige afstand van elkaar, die echter geen rekening houden met de plaats van de midden-en bovenkalven van de vensters op de tweede bouwlaag. De tweede bouwlaag bevat drie T-vensters in geprofileerde, gestucte omlijstingen met aan de bovenzijde een fries met kroonlijst, dat gedragen wordt door voluutconsoles, die een verkleinde versie zijn van de consoles van de pui. Het fries is voorzien van een rijke, opgelegde decoratie in de vorm van een cartouche en twee palmtakken. De verdiepingen worden van elkaar gescheiden door een geprofileerde cordonlijst. De schuifvensters van de derde bouwlaag zijn lager, hebben eenzelfde stucomlijsting en een kleiner ornament middenboven, wederom met palmtakken. De gevel wordt naar boven afgsloten door een fries met kroonlijst, onderbroken door vier consoles die de gootlijst dragen. In het midden heeft het fries een cartoucheplaat, gevat in rolwerk. Het dak van de voorzijde is een met geschulpte leien gedekte, afgeknotte schildkap. Het achterste gedeelte van de kap is een afgeknot zadeldak, gedekt met golfplaten.

INTERIEUR: Geheel verbouwd, doorgebroken naar Voorstreek 17 en voorzien van verlaagde plafonds, behoudens een achterkamer van de voormalige bovenwoning waar bewaard bleven: een stucplafond met een vierkante lijst, waarbinnen een rondpas en een rijk bewerkt middenstuk met medaillons, die enige verwantschap vertonen met de decoratie van de voorgevel. Voorts bleven hier bewaard een zwartmarmeren schoorsteenmantel met een kroonlijst op de boezem en twee van elders in het pand afkomstige laat negentiende eeuwse tochtdeuren met glas-in-lood, die in het midden elk een portretmedaillon hebben met niet nader geïdentificeerde zeventiende eeuwse figuren. De randen van de glas-in-loodpanelen zijn uitgevoerd in genopt glas.

Waardering

Winkel met bovenwoning van algemeen architectuurhistorisch en cultuurhistorisch belang:

- vanwege de architectuur van de voorgevel in eclectische stijl, waarvan in het bijzonder de versieringen boven de vensters opvallen door hun combinatie van cartouches, rolwerk en palmtakken;

- vanwege de bewaard gebleven interieuronderdelen in de v.m. achterkamer met name het plafond en de deuren met de glas-in-loodpanelen;

- vanwege de samenhang met de belendende gevels aan de Eewal met een gevarieerd zeventiende en negentiende eeuws karakter.

Overige gegevens

Oorspronkelijke functies

Hoofdfunctie Hoofdcategorie Subcategorie Functie Verbijzondering Toelichting
Ja Woningen en woningbouwcomplexen Werk-woonhuis
Nee Woningen en woningbouwcomplexen Werk-woonhuis Winkelwoning
Nee Handelsgebouwen, opslag- en transportgebouwen Handel en kantoor Bazaar

Bouwactiviteiten

Werkzaamheid Van Tot Nauwkeurigheid Toelichting
vervaardiging
1881
1881
exact

Bouwtypen

Hoofdcategorie Subcategorie Bouwtypen Toelichting
Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) Bovenwoning
Handelsgebouwen, opslag- en transportgebouwen Winkel (G) Warenhuis

Bouwstijlen

Bouwstijl Zuiverheid Toelichting Rijksmonumentnummer
Eclecticisme
stijlzuiver

Ambachten

Vakman Beroep Toelichting
Bruns, Jurjen ; Stad Leeuwarden
architect / bouwkundige / constructeur
vermoedelijke architect