Omschrijving onderdeel 1

KASTEEL.

Bakstenen gebouw op nagenoeg vierkante plattegrond. Het onderkelderde complex bestaat uit drie ongeveer even brede vleugels onder zadeldaken tussen trapgevels. De beide zijvleugels zijn aan de noordoostzijde met elkaar verbonden door een ongeveer 2,5 m. uit de gevelwand springende vierkante ingangstoren. De oudste fase van het kasteel is een mogelijk 13de-eeuwse kelder in de linkervleugel. In de 14de en 15de eeuw is het kasteel aanmerkelijk uitgebreid en ontstonden de oostelijke en zuidelijke vleugel, alsmede de ingangstoren met ingebouwde traptoren. Het kasteel had een L-vorm gekregen. Mogelijk na een verwoesting aan het eind van de 15de eeuw is de rechtervleugel tot stand gekomen en is de achtervleugel vernieuwd. In het midden van de 16de eeuw kreeg het kasteel zijn uiteindelijke omvang: de achter- en rechterzijvleugel werden verhoogd waarbij banden van mergelsteen werden toegepast. Op de binnenplaats kwam een trappenhuis. De kleine binnenplaats is rond het midden van de 18de eeuw overdekt en bekroond door een lichtkoepel. In 1835 zijn de gevels gewijzigd. Bij die gelegenheid werden de vensters lager geplaatst en op de verdieping regelmatig verdeeld ten opzichte van de begane grond. Zij kregen een roedeverdeling en een bovenlicht met waaiermotief als hoekvulling. Het muurwerk werd van een pleisterlaag voorzien. Bij de restauratie is de 19de-eeuwse pleisterlaag verwijderd en een deel van de vensters tot kruiskozijnen gereconstrueerd. Doordat de vensters de oorspronkelijke hoogte herkregen konden ook de twee om de westelijke en noordelijke gevel lopende dubbele banden van mergelsteen, waartussen vogelnestgaten staan, hersteld worden. Het gehele gebouw heeft een hoge kelderverdieping met ton- en kruisgewelven. Daarboven een bel-étage. De hoofdvleugel (zuidwest) en de rechter zijvleugel hebben een verdieping met bij de restauratie teruggeplaatste kruisvensters; de bel-étage heeft meerruitsvensters . Boven de ramen van zowel de bel-étage als de verdieping dubbele mergelbanden met daartussen vogelneststenen van hetzelfde materiaal. Met leien gedekte daken tussen trapgevels. De linker zijvleugel heeft achtruits ramen met persiennes op de bel-étage. De bovenste twee ruiten met zwikken volgens empire belijning gevuld met waaiermotief. Daarboven een kapverdieping met dakkapellen. Het dak is met grijze pannen gedekt. Toegangsdeur met bovenlicht in toren met eenvoudig houten hoofdgestel met kroonlijst. In het bovenlicht met twee spitse boogjes, waartussen een cirkelvorm. De toren heeft een achtkantige ingesnoerde spits met leien gedekt. Het kasteel heeft interieurs met afwerkingen uit de 16de tot en met de 19de eeuw. In de vestibule: hardstenen plavuizen uit de 18de eeuw en stucreliëfs in achterwand uit 1772. In diverse kamers houten plafonds met bandwerk in Lodewijk XIV-stijl. In de bibliotheek een 16de-eeuwse gebeeldhouwde zandstenen schouw die in 1742 in gewijzigde vorm is geplaatst.

Waardering

KASTEEL behorend tot de historische buitenplaats Wijenburg van algemeen cultuurhistorisch en architectonisch belang

- wegens de ouderdom

- wegens de kloeke architectuur

- wegens de interieuronderdelen

- als centrum van de historische aanleg