Omschrijving

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de buitenplaats Mattemburgh. In structuur en in detail gaaf bewaarde aanleg in landschapsstijl waarmee in 1846, naar ontwerp van C. van Cuyk, is begonnen tot ca.1863. Sindsdien heeft de aanleg geen noemenswaardige wijzigingen ondergaan, alleen de bouw van de Antwerpsestraatweg in 1969-1970 heeft de eenheid van het landgoed verstoord. De historische tuin- en parkaanleg is gelegen binnen de Beukendreef (zuid) en de Dubbele Dreef (noord), beide op de topografische kaart van ca.1850 aangegeven. Een ontwerptekening uit 1846 toont de directe omgeving rondom het huis met de serpentinevijver en het lobbenvormig padenpatroon, zoals thans nog grotendeels aanwezig. In een volgende fase vanaf 1850 is aan de noordzijde de heuvel als uitzichtpunt aangelegd; vermoedelijk is toen ook het beekdal van het riviertje de Blaffert bij aanleg betrokken. Lindenhagen vormen een belangrijk element in de aanleg, evenals de aankleding met enkele pittoreske elementen zoals de 'rotsbrug', de tuinkoepel. Rondom het huis een gazon met aan de voor(straat)zijde een verhoogd rond (of stervormig) mozaïekperk, zogenoemde 'pudding' of Pückler Muskau bed (genoemd naar dit in Muskau -Duitsland- geïntroduceerde element); de kleur van het blad van eenjarigen geeft het patroon aan; rondom het perk ijzeren boogjes die een karakteristieke afrastering vormen. Het bloemperk is een typisch verschijnsel uit de late 19de eeuw. Het park achter het huis bestaat uit een geaccidenteerd gazon doorsneden door de slingerende waterpartij en in wijde curven verlopende padenpatroon. De aanleg wordt gestoffeerd met bossages (rododendrons en heesters), solitaire bomen en boomgroepen tegen de achtergrond van een groene coulisse van het achterliggende bos met langs de rand mooie bomen ter afsluiting. Door de openheid van de aanleg zijn er wisselende perspectieven over het brede gazon en de serpentinevijver. Vanaf het huis loopt een diagonale zichtas in zuidwestelijke richting het bos in alwaar deze beëindigd wordt door een heuveltje. De koepel op de heuvel vormt een markant punt; vanaf de ca.11 meter hoge heuvel lopen verschillende lanen (patte d'oie) het bos in, en zijn er doorzichten over het beekdal en richting de Oosterschelde. De middelste laan van de ganzenvoet is als brede zichtas aangelegd. Deze laan wordt doorsneden door een dwarslaan (noord-zuid), die aan de zuidzijde eindigt bij een heuveltje. Het beekje De Blaffert stroomt langs de zuidrand van het aanleg, langs het bos en door het weiland (beekdal). De overgang van het parkbos naar de weilanden bestaat uit een fraai uitstulpende bosrand met accenten van rode beuken. Het beekdal, dat zich in westelijke richting verbreedt, is opgenomen in de rondwandeling en vormt door zijn dieptewerking en verschillende zichten een belangrijk element in de aanleg. In 1959 is achter de oranjerie een neoformele tuin aangelegd met grasstroken en beukenhagen; deze aanleg is door zijn geringe ouderdom (jonger dan 50 jaar) voor de bescherming nog van ondergeschikte betekenis.

Waardering

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de buitenplaats Mattemburgh is van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- vanwege de bij de buitenplaats behorende gaaf bewaarde historische tuin- en parkaanleg in (Engelse) landschapsstijl;

- vanwege de 19de-eeuwse rondwandeling met bijbehorende aankleding;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke samenhang met de andere onderdelen van de buitenplaats.