Inleiding.

Oorspronkelijk ONDERWIJZERSWONING met SCHOOL, in 1855 gebouwd naar ontwerp van H. van Tulder, in eclectische rondboogstijl. In 1923 werd een RAADSZAAL boven de school gebouwd. Inwendig hebben in 1940 en 1960 diverse verbouwingen plaatsgevonden.

Het pand ligt aan de Dorpsstraat, in de kern van Aarle-Rixtel.

Omschrijving.

Het pand heeft een samengestelde bouwmassa. Aan de Dorpsstraat bevindt zich een tweelaags gedeelte op rechthoekige plattegrond onder een schilddak. De nok loopt evenwijdig aan de straat en is voorzien van een dakruiter met klokje en spits. De voorgevel telt drie brede traveeën en heeft een middenrisaliet met trapgevel. De gevel aan weerszijden daarvan is van een rand kantelen boven een boogfries voorzien met aanzetten van hoektorentjes. Aan de voorzijde is een dubbele natuurstenen trap met bordes en bakstenen balustrade aanwezig. Deze toevoeging dateert uit circa 1935. In de balustrade bevindt zich op de begane grond een getoogde houten deur. Aan weerszijden daarvan zijn natuurstenen gevelstenen geplaatst. De bovenlichten van ramen en deur zijn onder gepleisterde wenkbrauwbogen geplaatst. De deur bevindt zich in de middenrisaliet, het bovenlicht heeft een waaiervormige roedeverdeling. De ramen zijn voorzien van een kleine roedeverdeling met in de bovenlichten een waaiervorm. In het souterrain, aan weerszijden van het bordes, zijn getoogde ramen aangebracht met diefijzers Links en rechts van deze bouwmassa strekken zich éénlaagse gedeeltes op een rechthoekige plattegrond uit. Beide bouwmassa's zijn voorzien van schilddaken. De top van de trapgevel is gedecoreerd met een polychroom wapenschild.

In het verlengde van deze bouwmassa's zijn latere uitbreidingen gerealiseerd. Aan de linkerkant van het pand is dat een éénlaags gedeelte onder zadeldak, gedekt met tuiles-du-Nord. In deze aanbouw bevinden zich houten deuren en zesruitsramen. Aan de rechterkant strekt zich een éénlaagse vleugel onder schilddak uit. Hier is in het midden van de gevel een blokvormig portiek gezet. Gepleisterde velden laten het opschrift "ANNO" en "MDCCCLV (1855)" zien. De ramen van deze langgerekte aanbouw hebben rechte bovenlichten, deze zijn door schuin geplaatste roeden verdeeld. Achter de hoofdmassa is een hogere bouwmassa, op rechthoekige plattegrond onder een schilddak, evenwijdig aan dat van de hoofdmassa gezet. Het gehele pand is uitgevoerd in baksteen, voorzien van lisenen en een boogfries. De daken zijn gedekt met leien.

Waardering.

Het pand is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een bestuurlijke en onderwijskundige ontwikkeling. Het heeft architectuurhistorisch belang vanwege de vormgeving met kasteelachtige elementen en de plaats die het inneemt in het oeuvre van architect Van Tulder. Het is tevens van belang vanwege de gecompliceerde bouwgeschiedenis, de materialisatie van de functieveranderingen die het gebouw heeft ondergaan. Het heeft ensemblewaarden in relatie tot kerk, pastorie en Heilig Hartbeeld. Het is gaaf bewaard gebleven.