Inleiding

Sinds het Scholenbesluit van 1880 werden door de Rijksoverheid strengere kwaliteitseisen gesteld aan de scholenbouw met een lager aantal kinderen per lokaal. Architecten waren van mening dat een school zich van de omgeving moest onderscheiden door een eenvoudig doch deftig uiterlijk, het liefst in neoromaanse of neorenaissance stijl. Deze vaak rijk gedecoreerde schoolgebouwen werden in de provincie Utrecht ontworpen door architecten als A. Nijland en E.G. Wentink.

A. Nijland kreeg in 1891 van de gemeente Loenen opdracht voor het ontwerpen van een SCHOOLGEBOUW met vier klassen als openbare lagere school. De eerste steen voor het schoolgebouw in neorenaissance stijl werd op 1 augustus 1891 gelegd door C.S. van Beusekom oud 9 jaar. In 1969-1970 is de school verbouwd tot brandweergarage, waarbij de drie vensters in het rechterdeel van de voorgevel vervangen werden door een brede getoogde glazen deur. In 1998 is het pand verbouwd tot drie appartementen, waarbij de hoofdvorm en detaillering van het exterieur grotendeels behouden zijn. Bij deze verbouwing zijn dakkapellen aan de voor- en achterzijde geplaatst. Op het voormalige schoolplein voor de school aan de Rijksstraatweg staat een Wilhelminaboom, een rode beuk geplant in 1898. Het gietijzeren hekwerk bij de boom is opgeslagen. Het schoolgebouw is gesitueerd binnen het beschermd dorpsgezicht in de kern van Loenen met in de directe omgeving het voormalige raadhuis en het post- en telegraafkantoor.

Omschrijving

Het ten opzichte van de weg teruggelegen schoolgebouw heeft een T-vormige plattegrond met een dwars geplaatst volume aan de straatzijde en een haaks hierop geplaatst volume aan de achterzijde. Het pand bestaat uit één bouwlaag onder een samengesteld dak, gedekt met gesmoorde bouletpannen. Aan de voorzijde is een schilddak met de nok evenwijdig aan de weg met in het midden een steekkap van het dakhuis boven de ingangspartij. Aan weerszijden van het dakhuis is een getoogde dakkapel met roeden draaivensters geplaatst. Aan de achterzijde bevindt zich een afgeplat schilddak met twee dakkapellen.

De gevels zijn opgetrokken in baksteen in staandverband met een uitgemetselde plint en waterlijst ter hoogte van de onderdorpels en een kraallijst met uitgemetselde klossen onder de gootlijst. Zandstenen speklagen accentueren de voorgevel. Boven de venster- en deuropeningen zijn getoogde strekken of ontlastingsbogen met decoratieve natuurstenen aanzet- en sluitstenen aangebracht. Het dwars geplaatste volume is aan de achterzijde bepleisterd, evenals de zijgevels van het haaks geplaatste volume. De bepleistering is met een rietbos getamponeerd.

De voorgevel (zuidwestzijde) is symmetrisch ingedeeld met in het midden een risalerende gevelpartij bekroond door een trapgevel. Op de begane grond bevindt zich een dubbele deur met ruiten onder een segmentboogvormig bovenlicht, geflankeerd door een blind venster en op de verdieping een vierruits venster. Rechtsonder is de eerste steen ingemetseld met de tekst : "De eerste steen gelegd door C.S. van Beusekom oud 9 jaar 1 aug. 1891". De trapgevel wordt bekroond door een smeedijzeren windvaan.

Links van het middenrisaliet zijn drie getoogde negenruits schuifvensters aangebracht. Aan de rechterzijde bevindt zich een brede driedelige glazen deur onder een segmentboogvormig bovenlicht. De stijlen van de oorspronkelijke vensters zijn geprofileerd.

De linkerzijgevel van het dwars geplaatste volume is blind. De rechterzijgevel bevat een deur met tweeruits bovenlicht. Aan de achterzijde is in de achtergevel van het het dwars geplaatste volume rechts en links een zesruits schuifvenster geplaatst. De zijgevels van het haakse volume bevatten rechts twee deuren met een tweeruits bovenlicht en links een zesruits schuifvenster en een deur met tweeruits bovenlicht. In de achtergevel bevinden zich tweemaal drie getoogde negenruits schuifvensters.

Waardering

Het gebouw is van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een laatnegentiende-eeuws schoolgebouw, gebouwd in neo-renaissance stijl, alsmede vanwege de gave hoofdvorm en detaillering van het exterieur. Voorts is het waardevol vanwege de plaats binnen het oeuvre van de architect A. Nijland. Tenslotte is het van stedebouwkundige waarde vanwege de markante situering aan de Rijksstraatweg met het voormalig schoolplein voor de school waarop een Wilhelminaboom uit 1898.