Inleiding

TOEGANGSHEK, als onderdeel van de buitenplaats Nijenrode.

De buitenplaats heeft zijn oorsprong in een 13de eeuws kasteel. Belangrijke uitbreidingen en restauraties hebben zich onder meer in de 17de eeuw voorgedaan onder Johan I Ortt, die ook de opdracht gaf voor de aanleg van een formele tuin. Vanaf 1907 was de buitenplaats in het bezit van de Amsterdamse koffiehandelaar Michiel Onnes. Hij liet het kasteel onder leiding van architect E.G. Wentinck herstellen naar een 17de eeuwse situatie en voegde enkele bijgebouwen toe. De tuinarchitecten L.A. Springer en H. Copijn waren verantwoordelijk voor de tussen 1912-1915 tot Landschappelijke tuin omgevormde aanleg met een gemengd karakter. Thans zetelt Nijenrode Universiteit voor Bedrijfskunde in het kasteel en is met de aankoop van grond in de richting van het Amsterdam Rijnkanaal het grondgebied van de buitenplaats opnieuw vergroot.

Omschrijving

Het toegangshek uit het midden van de achttiende eeuw in de stijl van Lodewijk XIV bevindt zich aan de Straatweg en markeert de zuidelijke entree van het park. Het hek staat op een gemetselde brug over de buitengracht. De concave keermuren van deze brug zijn met natuurstenen dekplaten afgesloten. Het hek bestaat uit twee natuurstenen hekpijlers op een vierkante plattegrond. De pijlers zijn uitgevoerd met rondom identieke classicistische pilasters, voorzien van breed uitkragende kroonlijsten. De bekroning van de pijlers wordt gevormd door een natuurstenen podium met bladmotief, waarop een met wapenschilden beklede deel rust, dat op zijn beurt een kroon draagt. De dubbele draaihekken van smeedijzer zijn spijlenhekken met convex en concaaf gevormde bovenzijden. In de vleugelstukken van getrokken smeedijzer aan weerszijden van de pijlers zijn de letters O en E in elkaar verweven.

Waardering

Het hek is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als gaaf bewaard voorbeeld van een achttiende-eeuws toegangshek in de stijl van Lodewijk XIV in het bijzonder vanwege de functie, detaillering, materiaalgebruik en ouderdom alsmede van cultuurhistorische waarde als functioneel onderdeel van de buitenplaats Nijenrode en als herinnering aan de bewoners. Het hek heeft ensemblewaarde vanwege de beeldbepalende ligging aan de Straatweg, als visuele en functionele begrenzing van de zuidoostzijde van het park alsmede vanwege de visuele en ruimtelijk-functionele relatie met de andere onderdelen van het complex, in het bijzonder het botenhuis en de dienstwoning.