Omschrijving onderdeel 3: (Voorsterweg 137; op de bijbehorende kaart aangegeven met nr. 3) KOETSHUIS.

Het oudste gedeelte van het KOETSHUIS dateert vermoedelijk uit het midden van de 18de eeuw en vervangt een ouder gebouw. In 1843 werd tegen de achterzijde (oost) van het koetshuis een boerderij gebouwd. Het koetshuis wordt overkapt door drie evenwijdige -noord-zuid lopende- daken, gedekt met gesmoorde oud-Hollandse dakpannen. De ronde dakkapel dateert uit 1989. Op de nok bevindt zich een vermoedelijk 18de-eeuwse gesmede windvaan, met bronzen vaan. De westgevel was oorspronkelijk niet van een goot voorzien en heeft een zeegvormige daklijn. De huidige bakgoot dateert van circa 1915. De zuidzijde is wel altijd voorzien van een goot: een uitgeholde houten bakgoot op geprofileerde klossen. Aan de gehele noordgevel is rond 1890 een brede mastgoot aangebracht op een eenvoudige uittimmering; daarvoor was ook hier geen goot. Het meest westelijke gedeelte van het gebouw is het oudst (circa midden 18de-eeuws, echter vermoedelijk gebouwd op oudere fundamenten) en bevat de paardenstallen (5 plaatsen), de koetsenruimte en de dienstwoningen. De voorgevel heeft nog de oorspronkelijke, 5 traveeën brede indeling (raam-deur-raam-deur-raam), met de originele kozijnen en mogelijk deuren. Rond 1890 is de woonruimte onderverdeeld in twee ruimtes, waarbij de westelijke ruimte een ondiepe kelder kreeg waarover vloer van koudgewalste staal profielen. Tevens werd een eenvoudige schouw gemaakt. Naast de schouw bevindt zich een authentiek broodkastje. De huidige invulling van het woongedeelte met insteekverdieping, trappen, W.C. met doorgang naar de gang etc. is van 1978 respectievelijk 1989. De badkamer bevindt zich in de oorspronkelijk met hout afgescheiden bedstee. Ook het droge gemakje met ronde houten deksel is gehandhaafd. Onder de huidige houten dekvloeren bevinden zich rode Portland-vloeren; onder de marmeren tegels van de keuken kathedraal-zwarte. In de paardenstallen zijn de originele eiken palen en hardstenen drinkbakken met daarboven gesmede ruiven nog aanwezig, evenals de visgraat bestrating. Links van de paardenstal bevindt zich de knechtskamer c.q. stookhok. In de koetsenruimte bevindt zich een tuigen-/zadelkast. Het grote kozijn met de zandstenen dorpel is nog uit 1770. Het trellis of latwerk t.b.v. begroeiing dateert uit 1820. De kapconstructie is vermoedelijk laat-18de-eeuws en werd in 1890 van zwaardere spanten voorzien. In 1989 is de kap verstevigd. De kapconstructie van de middelste vleugel is geheel overeenkomstig aan die boven de paardenstal. Ook hier werden latere hulpspanten toegevoegd in 1876. Op de nok, boven de tussenmuur met de garage, bevindt zich een eenvoudige klokkenstoel met bronzen luidklok. Het achterste, oostelijke gebouw is de voormalige boerderij die, getuige een gevelsteentje, in 1843 is gebouwd en thans in gebruik is als onder meer hout- en hooiloods. De oranjerie bevindt zich aan de zuidzijde: de hoge openslaande deuren zijn nog aanwezig. De voormalige potstal is gewijzigd in gereedschapshok (met W.C. en wasplaats) en werkplaats. In alle ruimtes liggen nog de originele bestratingen. De voormalige dienstwoningen zijn in 1998 verbouwd tot een gezinswoning; de hooizolder en middenzolder tot appartement.

Waardering

Het KOETSHUIS is van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- vanwege de architectonische vormgeving;

- vanwege de mate van gaafheid van het exterieur en delen van het interieur;

- als karakteristiek en functioneel onderdeel van de buitenplaats;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats;

- vanwege de karakteristieke ligging binnen de historische tuin- en parkaanleg.