Inleiding

Het WOONHUIS van de fabrikant Henri Bogaerts is gelegen aan de westelijke zijde van de Taalstraat. Het woonhuis werd opgetrokken in 1870 en toont stijlelementen van het Neo-Classicisme. Het woonhuis maakte deel uit van het fabriekscomplex van drukkerij Bogaerts, dat was gesitueerd op een omvangrijk terrein tussen de Taalstraat en de Molenvenseweg, dat aan de noordzijde werd begrensd door de Wilhelminalaan, aan de zuidzijde door de Frans Halsstraat. Dit fabriekscomplex werd aan het begin van de jaren '30 gesloopt en vervangen door de bebouwing van het parochiecentrum rondom de kerk Maria Middelares. In de bij dit parochiecentrum behorende kosterswoning (Taalstraat 49) is nog een deel van de voorgevel van dit voormalige fabriekscomplex gehandhaafd: deze gevel vertoont stilistische overeenkomsten met het fabrikantenwoonhuis. In 1919 onderging het fabrikantenwoonhuis een verbouwing in opdracht van de toenmalige bewoonster, mevr. wed. Alph. van Rijckevorsel. Bij deze verbouwing werd een vertrek aan de noordzijde van het pand, dat dienst deed als bergruimte, omgebouwd tot een tweede hal met trappenhuis. Ook de dispositie op de bovenverdieping werd ingrijpend gewijzigd. De kap is recentelijk vernieuwd. Heden is het woonhuis in gebruik als kantoorpand.

Omschrijving

Het deels onderkelderde woonhuis heeft een globaal rechthoekige plattegrond en telt twee bouwlagen onder een afgeplat schilddak, gedekt met leien. Aan de noordgevel een eenlaags aanbouw van recente bouwdatum. Boven de noordelijke en zuidelijke zijgevels schoorstenen. In het dakschild boven de achtergevel een dakkapel. Aan de voorzijde van het woonhuis gaat het dak vrijwel geheel schuil achter een schermgevel, waarin ter hoogte van de zolderverdieping lage vensters zijn aangebracht. De gevels zijn opgetrokken in baksteen, met een hardstenen plint en balkon. Sierelementen in stucwerk. De zuidelijke zijgevel is geschilderd. Boven voor- en achtergevel een geprofileerde bakgoot; boven de voorgevel rust deze op voluutvormige consoles.

De voorgevel van het woonhuis wordt gevormd door een symmetrische lijstgevel en telt vijf traveeën. De middenpartij springt licht vooruit en wordt aan de bovenzijde afgesloten door een fronton. In deze risalerende middenpartij de hoofdingang, die wordt gevormd door een dubbele paneeldeur met een getoogd bovenlicht. Hierboven een balkon, rustend op hardstenen, voluutvormige consoles. Dit balkon heeft een gietijzeren sierhek. Aan weerszijden van de middenrisaliet twee vensterassen met op de begane grond en eerste verdieping getoogde vensters met T-ramen. Ter hoogte van de zolderverdieping lage, getoogde vensters met stolpramen. De vensters en deuren zijn in de voorgevel voorzien van stucomlijstingen met kuiven. De kuiven boven de balkondeur en de hoofdingang zijn rijker gedetailleerd en tonen festoenen en bloemmotieven. De hoeken van de voorgevel en de middenrisaliet worden gemarkeerd door geblokte, in stuc uitgevoerde pilasters, ter hoogte van de begane grond met bossering. Boven de begane grond is de voorgevel voorzien van een fries in stucwerk. Onder de lage vensters voor de zolderverdieping loopt een horizontale lijst. De achtergevel van het woonhuis kijkt uit op een grote tuin en is eveneens symmetrisch opgezet. In het midden de achteringang, die uitkomt op de centrale gang. Deze wordt gevormd door een houten paneeldeur met een bovenlicht. Aan weerszijden hiervan zijn de voormalige eetkamer en tuinkamer voorzien van dubbele openslaande tuindeuren met ramen en boven- en zijlichten. Boven de achteringang een breed, driezijdig balkon met een gietijzeren sierhek. Ter hoogte van dit balkon drie dubbele balkondeuren met panelen en ramen, die uitkomen op de centrale bovengang en de twee grote slaapkamers aan weerszijden hiervan. Deze slaapkamers hebben geheel links en rechts in de achtergevel rechtgesloten vensters met T-ramen. In het midden van het dakschild boven de achtergevel een dakkapel met rondboogvenster en een rijk geornamenteerde stucomlijsting.

De zuidelijke zijgevel is sober uitgevoerd. In de loop der tijd hebben zich hier enige wijzigingen in de vensterindeling voorgedaan. Ter hoogte van de -bij de verbouwing van 1919 ontstane- tweede hal een brede zijingang met getoogd bovenlicht en een moderne deur met luifel. Rechts hiervan, ter hoogte van de voormalige keuken, bijkeuken en voorkamer een vijftal getoogde vensters met zesruits schuiframen en houten luiken. Ook op de bovenverdieping een viertal getoogde vensters (waarvan de tweede van links nieuw) met zesruits schuiframen. Ter hoogte van de voormalige badkamer op de bovenverdieping een klein getoogd venster.

Ook in de noordelijke zijgevel op de bovenverdieping getoogde vensters met zesruits schuiframen. Ter hoogte van het trappenhuis is een driedelig venster met glas-in-lood aangebracht. Op de begane grond bevond zich voorheen in het midden van de gevel een zijportaal, dat plaats heeft gemaakt voor een aanbouw van recente datum voor toiletten. Hierboven een driedelig venster uit het voormalige portaal, gevuld met glas-in-lood.

In het interieur hebben zich in de loop der tijd enige wijzigingen in de dispositie voorgedaan, met name aan de zuidzijde van de begane grond en op de bovenverdieping. Wel is nog een aantal oorspronkelijke elementen aanwezig, onder meer: rijke stucplafonds in de centrale gang en de voorkamer rechts hiervan. In de gang een marmeren tegelvloer en lambrizeringen.

Korinthische zuilen onder opening naar trappenhuis. Grote houten trap met getordeerde trappalen en trapstijlen. Aan de zuidelijke zijde van het woonhuis de keuken, waarin onder meer een oorspronkelijke decoratieve tegelvloer en een schouw met siertegels.

Waardering

Het voormalige fabrikantenwoonhuis van Henri Bogaerts is van algemeen belang en bezit cultuurhistorische waarde als uitdrukking van het belang van Vught -en met name de Taalstraat- als nederzetting met vele luxueuze villa's, herenhuizen en woonhuizen voor welgestelde burgers. Het woonhuis is van belang als illustratie van een typologische ontwikkeling; het is een voorbeeld van een fabrikantenvilla bij een groot, heden grotendeels verdwenen, fabriekscomplex. Het fabrikantenwoonhuis bezit architectuurhistorische waarde door de rijke detaillering en het materiaalgebruik. Het woonhuis bezit ensemblewaarde vanwege de situering, verbonden met de ontwikkeling van de historische dorpskern van Vught en de ligging aan de oude verbindingsweg 's-Hertogenbosch - Eindhoven en als herinnering -tesamen met de in de bebouwing van het parochiecomplex geïntegreerde fabrieksgevel- aan het voormalige fabriekscomplex van drukkerij Bogaerts. Het woonhuis is van belang in relatie tot de visuele gaafheid van de historische dorpskern van Vught.