Inleiding

De KOSTSCHOOL "Mariaoord" is gelegen in een groot park in landschappelijke stijl, op de hoek Glorieuxlaan - Vlasmeersestraat. Het gebouw werd in 1910 opgetrokken in opdracht van de zusters Ursulinen uit Uden. Deze vestigden in 1899 een normaalschool voor meisjes in de aangrenzende villa "Roucouleur". Elf jaar later besloten zij tot uitbreiding van de school met een nieuw pensionaatsgebouw, dat naast de villa gebouwd zou worden. Voor het ontwerp van de kostschool, die stijlelementen van de Neo-Renaissance en de Um-1800 stijl vertoont, werd de Bossche architect J. Dony aangetrokken, die ook verantwoordelijk was voor het ontwerp van een ander Vughts pensionaat; Regina Coeli. Op het internaat "Mariaoord" werden verschillende vormen van onderwijs gegeven. Zo waren er een MULO, diverse vakopleidingen en lager onderwijs. In 1928 vertrokken de Ursulinen uit het gebouw, maar bleef het nog steeds in gebruik als opleidingsinstituut voor meisjes. Ook thans is er nog een opleidingsinstituut in gevestigd. Het internaatsgebouw is in de loop der jaren zowel in- als uitwendig vrijwel ongewijzigd gebleven, met uitzondering van de kapel. Aan de Glorieuxlaan 2 werd enige jaren na de bouw van de kostschool een woning voor de rector van het internaat opgetrokken.

Omschrijving

Het gebouw heeft een globaal L-vormige plattegrond, bestaand uit een langerekte, rechthoekige vleugel voor het internaat langs de Glorieuxlaan, met aan de oostzijde een haaks hierop aansluitende kapel. Het gebouw telt drie bouwlagen plus een souterrain onder een schilddak, gedekt met leien. Dakkapellen in de dakschilden. Boven de westelijke, zuidelijke en oostelijke gevel zijn deze dakkapellen voorzien van frontons. In het midden van de internaatsvleugel een kleine ronde koepel, bekroond met een kruis. De gevels zijn opgetrokken in baksteen, met een rijke toepassing van natuursteen voor elementen zoals sierlijsten, aanzet- en sluitstenen boven de vensters, etc. De internaatsvleugel is voorzien van recht gesloten vensters met kruisramen met fijne roedenverdeling, aan de bovenzijde afgedekt door een strek met natuurstenen aanzet- en sluitstenen. Aan de onderzijde van de vensters een natuurstenen vensterbank, rustend op voluutvormige consoles. De voorgevel (zuidgevel) wordt gekenmerkt door een symmetrische opbouw en heeft een met fronton bekroonde middenrisaliet, waarin de hoofdingang is gelegen, en twee risalerende hoekpartijen. De hoofdingang is bereikbaar via een bordestrap met natuurstenen balustrade. Hierboven voor de ingang een overhuiving met rondbogen, rustend op bakstenen zuiltjes en geblokte hoekpijlers. Boven de portiek een balkon met een natuurstenen balustrade. Hiervan zijn de hoekstijlen bekroond met natuurstenen pijnappels. Op de eerste verdieping in de middenpartij van de gevel een driedelige samengestelde vensterpartij, voorzien van een natuurstenen omlijsting, aan de bovenzijde afgesloten door een kroonlijst op voluutvormige consoles. Aan weerszijden hiervan twee smallere vensters. Hierboven is de borstwering gesierd met een natuurstenen festoen. De vensters op de tweede verdieping hierboven zijn eveneens per drie gekoppeld en hebben een natuurstenen omlijsting. Ook hier aan weerszijden van de samengestelde vensterpartij smallere vensters. In het fronton boven de middenrisaliet een ovaalvormig venster met een rijke natuurstenen omlijsting in de vorm van een cartouche, eindigend in festoenen. In de hoekrisalieten aan beide uiteinden van de voorgevel op de begane grond en eerste verdieping ondiepe ronde erkers, met aansluitend aan weerszijden hiervan smalle recht gesloten vensters. Op de bovenste verdieping per drie gekoppelde, met natuursteen omlijste vensters. De westelijke gevel van het internaatsgebouw bestaat uit een licht vooruitspringende hoekpartij, waarvan de vensterindeling identiek is aan die van de hoekrisalieten in de voorgevel. Links hiervan een bredere partij bestaand uit vier vensterassen. Aansluitend op de westelijke gevel een moderne tweelaags aanbouw met klaslokalen. De sober uitgevoerde noordgevel van het gebouw heeft een drietal sterk vooruitspringende partijen, als tegenhangers van de risalerende gevelpartijen aan de zuidzijde. Hiertussen twee smallere uitbouwen. In de achtergevel eveneens recht gesloten vensters met kruisramen met kleine roedenverdeling, zij het zonder natuurstenen sierelementen. De oostelijke gevel van het internaatsgebouw is vrijwel identiek aan de westelijke gevel, zij het dat geheel rechts een zijingang onder een rondboog is aangebracht. Hierboven drie, trapsgewijs verspringende kleine vensters. Aansluitend op de oostelijke zijvleugel van het internaat de kapel. Deze heeft een éénbeukig, vijf traveeën tellend schip, met een lager, twee traveeën diep koor. Aan weerszijden van het koor twee lage uitbouwen onder schilddak. Het koor heeft een aan de noordzijde afgewolfd zadeldak, het zadeldak van het schip is aan zowel zuid- als noordzijde afgewolfd. Boven het schip is een dakruiter met peerbekroning aangebracht, boven de dakschilden kleine houten dakkapellen. De gevels van de kapel worden geleed door smalle steunberen. Hiertussen per travee twee lancetvensters met glas-in-lood. Aan de bovenzijde worden de bakstenen gevels van de kapel gesierd met een rondboogfries, met daarboven een tandlijst.

Het recht gesloten koor heeft in de noordgevel een lancetboogvormige muurnis, op de plaats waar zich vroeger een venster met een glas-in-loodraam bevond.

Waardering

De kostschool "Mariaoord" is van algemeen belang. Het gebouw is van cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling: het illustreert als monumentaal kostschoolgebouw voor de Ursulinenorde de opbloei van katholieke instellingen aan het begin van deze eeuw. Het gebouw is van architectuurhistorisch belang vanwege de plaats die het inneemt in het oeuvre van de Bossche architect J. Dony en vanwege de bijzonder rijke detaillering en het materiaalgebruik. Het gebouw bezit ensemblewaarde als onderdeel van een groter geheel dat cultuurhistorisch van nationaal belang is.

Het gebouw is van belang vanwege architectonische gaafheid. Tot slot is het kostschoolgebouw van belang vanwege typologische en functionele zeldzaamheid.