Inleiding.

Het ziekenPAVILJOEN, behorend bij het complex van het Groot Ziekengasthuis bevindt zich in het centrum van het ziekenhuisterrein, direct ten noorden van het omstreeks 1915 gebouwde klooster annex ziekenhuis (Complexonderdeel 1). Het ziekenpaviljoen werd gebouwd in 1915, naar ontwerp van architect J. Vrijman en toont elementen van de Neo-Renaissance. Het ziekenpaviljoen wordt door middel van een tweetal tussenvleugels verbonden met de omringende ziekenhuisgebouwen: aan de zuidzijde met het ziekenhuis/klooster (Complexonderdeel 1), aan de noordzijde met het uit 1932 daterende, aan de Nieuwstraat gesitueerde ziekenhuis (Complexonderdeel 5). In de jaren '70 van de twintigste eeuw is het ziekenpaviljoen aan de westzijde uitgebreid met een liftuitbouw.

Omschrijving.

Het ziekenhuis heeft een vlinderplattegrond, bestaande uit een tweelaags middenvleugel, met op de hoeken daarvan vier diagonaal uitstralende hoekvleugels. Dakkapellen in de schilden. Het tweelaags gebouw is onderkelderd. Gevels opgetrokken in baksteen met speklagen in gele verblendsteen. Geleding door middel van dorpellijsten. Sierankers. Rond de vensteropeningen zijn profielstenen aangebracht. De gevels worden aan de bovenzijde afgesloten door een tandlijst. In de kopgevels is het middengedeelte van de gevel hoger opgetrokken en voorzien van hoekpinakels met bolbekroning. De gevels zijn voorzien van getoogde vensters, waarin stolpvensters met roedenverdeling en drieruits bovenlicht. In de kopgevels aan de westzijde bevinden zich de ingangspartijen, bestaande uit een beglaasde vleugeldeur met drieruits bovenlicht. Hierboven een moderne luifel. Aan de noordzijde van de tussenbouw bevinden zich op de hoeken twee driezijdig gesloten uitbouwen voor een trappenhuis onder schilddak. Aangrenzend een rechthoekige uitbouw onder plat voor dienstvertrekken. Aan de zuidzijde links een modern laadperron met luifel.

Inwendig is het ziekenpaviljoen sterk gemoderniseerd. De oorspronkelijke indeling is nog deels herkenbaar: een gang tegen de noordgevel van het gebouw geeft toegang tot de aan de zuidzijde gesitueerde behandelkamers. In de vleugels op de uiteinden van het ziekenpaviljoen waren vroeger de ziekenzalen ondergebracht (nu magazijn). Op beide uiteinden van de tussenvleugel een trappenhuis en een hal. In de hallen zijn later tussenwanden ten behoeve van o.a. een administratiekantoor aangebracht. In het interieur resteert nog een aantal authentieke elementen: onder meer in het trappenhuis: hardstenen trap met smeedijzeren balustrade. Eenvoudig glas-in-lood. De vloeren van het ziekenpaviljoen rusten op betonnen balken. In de voormalige ziekenzalen worden deze ondersteund door betonnen voluutvormige consoles.

Waardering.

Het ziekenpaviljoen, behorend bij het complex van het Groot Ziekengasthuis, is van algemeen belang. Het object is van cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische en geestelijke ontwikkeling: het ziekenpaviljoen vormt als onderdeel van het Groot Ziekengasthuiscomplex, waarvan de geschiedenis teruggaat tot de Middeleeuwen, een belangrijke illustratie van de met name op de armere bevolking gerichte medische zorg in 's-Hertogenbosch. Het ziekenpaviljoen is verder van belang als illustratie van de typologische ontwikkeling van het ziekenhuisgebouw. Het ziekenpaviljoen heeft architectuurhistorische waarde vanwege de plaats die het inneemt binnen het oeuvre van architect J. Vrijman en vanwege de bijzondere vlinderplattegrond. Het ziekenpaviljoen heeft ensemblewaarde als essentieel onderdeel van het Groot Ziekengasthuiscomplex, dat cultuurhistorisch en architectuurhistorisch van nationaal belang is. Het object is tot slot van belang vanwege typologische zeldzaamheid.