Inleiding.

De WONINGEN voor militairen zijn gesitueerd in een gesloten bouwblok langs de Mayweg, de Hertogstraat en de Guldenvliesstraat. Dit bouwblok vormt de westelijke begrenzing van de laat 19de-eeuwse uitbreidingswijk 't Zand. De onder de bescherming vallende woningen betreffen tweelaags woonhuizen, waarin BENEDENWONINGEN en BOVENWONINGEN, bestemd voor de huisvesting van militairen: op de begane grond woningen voor officieren, de bovenwoningen huisvestten gewone soldaten. De woningen werden gebouwd in 1900-1901, naar ontwerp van architect P. Th. Stornebrink. Zij vertonen stijlelementen van het Eclecticisme en de Neorenaissance.

Omschrijving.

De afzonderlijke woningen hebben een globaal rechthoekige plattegrond en tellen twee bouwlagen onder een plat dak met voorschild, gedekt met kruispannen. Dakkapellen in het dakschild, deels vernieuwd. De gevels zijn opgetrokken in machinale baksteen. In de voorgevels een geleding door middel van over het gehele bouwblok doorlopende natuurstenen cordonlijsten en speklagen. Natuurstenen vensterdorpels. De gevels worden afgesloten door een houten gootlijst op klossen. De woningen hebben rechtgesloten vensteropeningen, waarin ramen met drieruits bovenlicht, op de begane grond onder een strek, boven de vensters op de eerste verdieping segmentvormige ontlastingsbogen met aanzet- en sluitstenen en gepleisterde boogvulling. Hierin decoratie met rankenmotief. Bij sommige woningen aan de Mayweg een middenrisaliet met opbouw onder plat dak. Hierin gepleisterde velden met de inscripties: "ANNO 1900, MILITAIRE" en "ANNO 1901, WONINGEN". In deze hoger opgetrokken middenrisalieten kleinere vensters met valramen. De ingangen naar de bovenwoningen zijn bij deze risalieten gelegen in een portaal. De ingangspartijen van de woningen bestaan uit paneeldeuren onder een tweeruits bovenlicht. De hoekpanden aan de Mayweg (Hertogstraat 22-24 en Guldenvliesstraat 25) hebben een afgeschuinde hoek en zijn voorzien van een driehoekig houten balkon, waarboven een houten, vierkante hoektoren onder een spits, gedekt met zink. Halverwege de Mayweg wordt de gevel afgesloten door een topgevel met een natuurstenen deklijst. Hierin een paraboolvormige muurnis. De achtergevels van de woningen zijn sober uitgevoerd, met rechtgesloten vensteropeningen onder strek of onder ontlastingsboog, met aanzet- en sluitstenen. De woningen hebben een uitbouw ter plaatse van de keuken. Op de hoek hiervan een smallere uitbouw voor de toiletten. Bij een groot aantal woonhuizen zijn later echter aanbouwen gesloopt/toegevoegd en vensteropeningen gewijzigd.

Inwendig hadden de woningen oorspronkelijk een gang over de gehele diepte van het pand, met hierachter de keukenuitbouw. Naast de gang drie kamers en suite met schuifdeur. Deze indeling is nog gehandhaafd bij de woning Mayweg 30. Bij het merendeel van de woningen is de dispositie echter gewijzigd.

Waardering.

Het blok met militaire woningen is van algemeen belang. Het object bezit cultuurhistorische waarde, als uitdrukking van een typologische ontwikkeling: de woonhuizen vormen een bijzonder voorbeeld van militaire huisvesting. Voorts vormt het een goede illustratie van de eenvoudigere bebouwing aan de buitenranden van de wijk 't Zand, de eerst Bossche stadsuitbreiding, tot stand gekomen na de slechting van de vestingwerken in de negentiende eeuw. Het object bezit architectuurhistorische waarde vanwege de toegepaste Eclectische bouwstijl, met elementen van de Neorenaissance. Verder is het object van architectuurhistorisch belang vanwege de plaats die het inneemt binnen het werk van architect P.Th. Stornebrink, die een belangrijke rol heeft gespeeld bij de architectonische invulling van 't Zand. Het object bezit ensemblewaarde als essentieel onderdeel van de wijk 't Zand, die stedenbouwkundig, architectuurhistorisch en cultuurhistorisch van nationaal belang is. Het object is tot slot van belang vanwege typologische en functionele zeldzaamheid.