De Hooge Riet | Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

1. Wat staat er in het rijksmonumentenregister?

In het rijksmonumentenregister staat welke onroerende zaken beschermd zijn als rijksmonument. Dat kunnen gebouwen zijn, maar ook tuinen of parken of archeologische vindplaatsen. Het register bevat de gegevens die nodig zijn om een rijksmonument te herkennen (identificeren). Dit gebeurt aan de hand van onder andere adresgegevens en kadastrale gegevens. Hier hoort ook een omschrijving van het rijksmonument bij. Deze kan kort zijn of wat langer. Beschermd is de onroerende zaak (of zaken) die expliciet in de omschrijving genoemd staat. De registeromschrijving helpt in principe alleen bij de identificatie van het rijksmonument en geeft geen uitsluitsel over de monumentale waarden of de verandermogelijkheden.

Registergegevens staan in het bovenste deel van de pagina.
Overige gegevens staan in het onderste deel van de pagina.

2. Wat is precies beschermd?

Bij gebouwde monumenten is altijd de hele onroerende zaak beschermd, dus van buiten (exterieur) én van binnen (interieur). Álle onderdelen (bestanddelen) van de onroerende zaak maken deel uit van het rijksmonument. Dit is automatisch het geval, dus het is niet nodig dat ze allemaal zijn opgesomd in de registeromschrijving.

Onder de bescherming als rijksmonument vallen de onroerende zaken die expliciet in de omschrijving zijn genoemd. Is sprake van een inleiding, een omschrijving en een waardering, dan moet de onroerende zaak in elk geval in de omschrijving zijn genoemd om beschermd te zijn. Hierop bestaat één uitzondering: als een onroerende zaak in KAPITALEN in de inleiding vermeld is maar niet in het omschrijvende gedeelte, dan is de zaak toch beschermd. Onroerende zaken die alleen in een complexomschrijving zijn genoemd, maar niet in de omschrijving van één van de rijksmonumenten waaruit het complex bestaat, zijn niet beschermd.

Wat zijn bestanddelen van een onroerende zaak?

Een bestanddeel van een onroerende zaak is ieder onderdeel dat duurzaam met de onroerende zaak is verbonden. Het bestanddeel kan niet zomaar uit de onroerende zaak worden gehaald omdat schade ontstaat of omdat de onroerende zaak dan minder goed bruikbaar is. Dit laatste is bijvoorbeeld het geval bij een deurklink. Deze kan zonder schade worden verwijderd, maar de deur kan niet meer open. Andere voorbeelden van bestanddelen zijn:

fundering en kelders;

gevels en gevelonderdelen, bijv. stoep, trap, bordes, ramen, glas en glas-in-lood;

draagconstructies zoals balklagen en de kapconstructie;

dakbedekking;

binnenmuren, bijv. van hout, steen of een ander materiaal;

interieur, bijv. plafond, wandafwerking, vloeren, trap, deur, schouw, vast meubilair, (kerk)orgel;

uitbouw, ook als deze is gemaakt na de aanwijzing als rijksmonument.

Een rijksmonument kan ook bestaan uit meerdere onroerende zaken. Denk aan een boerderij met bakhuis of aan een villa met theekoepel. Als de bescherming zich bij gebouwde monumenten uitstrekt over meerdere onroerende zaken, zijn deze allemaal genoemd in de registeromschrijving.

Bij archeologische rijksmonumenten bepaalt een kaart de omvang van de bescherming.

Dat geldt ook voor veel aangelegde rijksmonumenten, zoals een tuin of een park. Bij aangelegde monumenten worden niet alle onroerende zaken (bijv. beplanting) genoemd in de registeromschrijving, want dan wordt die veel te lang. De registeromschrijving beperkt zich dan tot de hoofdstructuur of het belangrijkste kenmerk van de aanleg.

3. Wat zijn monumentale waarden?

Bij het rijksmonument kan een lange omschrijving staan die een samenvatting geeft van de monumentale waarden van het rijksmonument. Die waarden zijn de reden waarom een onroerende zaak is beschermd als rijksmonument. In lang niet alle gevallen zijn die waarden vermeld en waar ze wel zijn vermeld is het dus geen volledige opsomming. De aanwezige monumentale waarden vormen wel de basis waarop een verbouwings- of restauratieplan van een rijksmonument wordt getoetst. Het is daarom aanbevolen om hier dan verder onderzoek naar te laten doen. Hoe dat in zijn werk gaat kunt u vinden op de Monumenten.nl.

4. Wat mag ik veranderen?

In het rijksmonumentenregister staat dus niet welke en hoe veranderingen aan het rijksmonument kunnen worden aangebracht. Voor werkzaamheden aan een rijksmonument heeft u vaak een vergunning nodig. Dit is een omgevingsvergunning en deze wordt afgegeven door de gemeente.

Er bestaan geen ‘lijstjes’ van wat wel en niet mag worden gewijzigd. Daarvoor verschillen de monumenten te veel van elkaar. Ook de plannen van eigenaren zijn zó verschillend, dat dit niet met een lijstje is op te lossen. Veranderingen zijn maatwerk en komen vaak in een dialoog tot stand. Informeer daarom bij uw gemeente. Op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed kunt u lezen hoe dit proces verloopt, bijvoorbeeld in de Wegwijzer advies omgevingsvergunning.

Bekijk ook andere informatie op deze website over boerderijen, kerken, begraafplaatsen, molens, verduurzamen, zonnepanelen, interieur, bouwhistorie, natuursteen of beton enz.

Een goed hulpmiddel bij het maken van een plan en de keuzes die daarbij moeten worden gemaakt, is de restauratieladder van Stichting ERM.

Registergegevens

Monumentgegevens

Monumentnummer: 523881
Complexnummer: 523879 - De Hooge Riet
Inschrijving register: 15 april 2002
Kadaster deel/nr: 82886/110
Internationaal kenteken: Nee
Kadastrale aanduiding: Ermelo F 8584

Ermelo F 9640

Ermelo F 9641

Ermelo F 9642

Ermelo F 9643

Ermelo F 9644

Ermelo F 10985

Ermelo F 11426

Ermelo F 11427

Ermelo F 11428

Ermelo F 11429

Ermelo F 11430

Ermelo F 11432

Ermelo F 11435

Ermelo F 11436

Ermelo F 11437

Ermelo F 11438

Ermelo F 11439

Ermelo F 11440

Ermelo F 11441

Ermelo F 11442

Ermelo F 11443

Ermelo F 11444

Ermelo F 11445

Ermelo F 11446

Ermelo F 11447

Ermelo F 11448

Ermelo F 11450

Ermelo F 11451

Ermelo F 11452

Ermelo F 11453

Ermelo F 11455

Ermelo F 11456

Ermelo F 11457

Ermelo F 11458

Ermelo F 11459

Ermelo F 11460

Ermelo F 11461

Ermelo F 11462

Ermelo F 11463

Ermelo F 11464

Ermelo F 11465

Ermelo F 11466

Ermelo F 11467

Ermelo F 11468

Ermelo F 11469

Ermelo F 11470

Ermelo F 11471

Ermelo F 11472

Ermelo F 11473

Ermelo F 11474

Ermelo F 11475

Ermelo F 11476

Ermelo F 11477

Ermelo F 11478

Ermelo F 11479

Ermelo F 11480

Ermelo F 11481

Ermelo F 11482

Ermelo F 11486

Ermelo F 11489

Ermelo F 11490

Ermelo F 11492

Ermelo F 11493

Ermelo F 11494

Ermelo F 11496

Ermelo F 11497

Ermelo F 11507

Ermelo F 11508

Ermelo F 11509

Ermelo F 11510

Ermelo F 11512

Ermelo F 11513

Ermelo F 11636

Ermelo F 11637

Ermelo F 11640

Ermelo F 11639

Ermelo F 11638

Ermelo F 8227

Ermelo, BY Dokter van Dalelaan 66

Omschrijving

Omschrijving onderdeel B

De TUINAANLEG heeft vermoedelijk integraal deel uit gemaakt van het ontwerp. De tuin bevindt zich voor het belangrijkste deel aan de voorzijde van het complex en kenmerkt zich door beplanting aan de randen. Het overige gedeelte van het glooiende terrein is voorzien van grasbeplanting. In het midden bevinden zich een grillig gevormde vijverpartij en een klein betonnen bruggetje met een ijzeren buisbalustrade. In combinatie met de slingervormige padaanleg is er op dit voorterrein een parkachtige sfeer gecreëerd. De overgang van het hoger gesitueerde gebouw naar het aflopende voorterrein wordt door middel van borders overbrugd. Aan de stationszijde bevindt zich de officiële toegang tot het complex. Aan weerszijden van de oprijlaan bevinden zich hier twee gemetselde hekpijlers waarop de naam van het sanatorium is vermeld.

Waardering

TUINAANLEG MET VIJVER, BRUG en HEKWERK (complexonderdeel B) uit 1939.

- Van architectuurhistorische waarde als onlosmakelijk onderdeel van een gaaf bewaard gebleven sanatoriumgebouw uit de periode tussen beide Wereldoorlogen. De combinatie van al deze elementen vallen op door esthetische kwaliteiten, gave verhoudingen en een bijzondere detaillering in vormgeving en materiaalgebruik. De tuinaanleg met daarin de vijver, de kleine betonbrug en het hekwerk vormen een belangrijk onderdeel van de genoemde kwaliteiten.

- Van stedenbouwkundige waarde vanwege de belangrijke aanvullende waarde die de tuin heeft op de architectuur. Het complex speelt een duidelijk herkenbare rol in de dorpsbebouwing van Ermelo en binnen het bebouwingsensemble van Veldwijk. Het complex is gesitueerd in een groene, parkachtige omgeving en speelt daarin -in combinatie met de overige monumentale bebouwing en begroeiing- een zeer beeldbepalende rol.

- Van cultuurhistorische waarde binnen de ontwikkeling van de psychiatrische gezondheidszorg vanaf de late negentiende eeuw in Nederland. Dit complex vormt met alle onderdelen een typologisch belangrijke representant binnen deze ontwikkeling.

Dit monument maakt onderdeel uit van complexnummer 523879. Hier vindt u meer informatie over het complex en de bijbehorende monumenten.

Overige gegevens

Oorspronkelijke functies

Hoofdfunctie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functie	Verbijzondering	Toelichting
Ja	Kastelen, landhuizen en parken	Tuin, park en plantsoen	Tuin

Bouwactiviteiten

Werkzaamheid	Van	Tot	Nauwkeurigheid	Toelichting
vervaardiging	1939	1939	exact

Bouwtypen

Hoofdcategorie	Subcategorie	Bouwtypen	Toelichting
Kastelen, landhuizen en parken	Tuin, park en plantsoen	Landschappelijke tuin

Bouwstijlen

Bouwstijl	Zuiverheid	Toelichting	Rijksmonumentnummer
Gemengde tuinstijl	invloeden

Ambachten

Vakman	Beroep	Toelichting
Rothuizen, E.J. ; Gelderland	architect / bouwkundige / constructeur