Inleiding.

Delen van de AANLEG van het terrein van het St. Annagesticht, tot stand gekomen in de jaren 1907-1911 onder invloed van de landschapsstijl en gemengde tuinstijl en bestaande uit twee hoofdlanen en een ovaal gazon voor het administratiegebouw.

De aanleg bestond aanvankelijk uit twee langgerekte noord-zuid hoofdlanen voor de ontsluiting van het terrein en diverse lanen en (slinger)paden voor de verbinding tussen de paviljoens. Elk paviljoen was voorzien van een eigen patiëntentuin met sieraanleg. Het bebouwde gedeelte van het terrein kenmerkte zich voorts door een sterk parkachtige aanleg met boombeplanting en sierperken. Dit parkachtige karakter van het centrale gedeelte van het terrein is in de aanwezigheid van monumentale, solitaire bomen nog herkenbaar. Het gesticht is na Tweede Wereldoorlog eveneens volgens een paviljoenmodel herbouwd. Hierdoor kenmerkt het terrein zich nog altijd, zij het in een andere vorm, door zelfstandige eenheden met besloten tuinen.

Omschrijving.

Het terrein van het St. Annagesticht wordt door twee noord-zuid hoofdassen ontsloten. Deze lanen worden alsmede het ovale open gazon voor het administratiegebouw binnen de bescherming opgenomen. De hoofdlaan die vanaf de Noordsingel tot aan de noordelijke grens van het terrein loopt heeft tot aan het voorgebouw het karakter van een oprijlaan. Deze toegangslaan is thans van de Noordsingel afgesloten. Oorspronkelijk werd de toegang benadrukt door een monumentaal toegangshek. De laan heeft een licht slingerend verloop en is grotendeels beplant met eiken. Aan de noordgrens wordt de toegang door een eenvoudig hekwerk gemarkeerd, voorzien van vermoedelijk opnieuw opgemetselde bakstenen hekpijlers met ezelsrugafdekkingen, en eenvoudige smeedijzeren draaihekken. Het ruime gazon voor het brede entreegebouw ten westen van de toegangslaan bezat oorspronkelijk een middenvak met sierbeplanting en enkele tuinsieraden. Het ovale gazon wordt nog altijd omzoomd door een gebogen laan en is thans voorzien van enkele solitaire bomen. De westelijke voornamelijk met linden beplante laan loopt vanaf de achterzijde van het hoofdgebouw naar de boerderij in het noorden. Langs deze laan vond oorspronkelijk de verbinding tussen de boerderij en de centrale keuken plaats via een smalspoor.

Waardering.

De lanen en het ovale gazon zijn van algemeen en cultuur-historisch belang omdat ze gaaf bewaarde en herkenbare onderdelen zijn van de oorspronkelijke parkachtige aanleg van de psychiatrische inrichting St. Anna die aan het begin van de twintigste eeuw volgens het paviljoenstelsel is gebouwd. Voorts vanwege de ouderdom en de sierende hoedanigheden van aanleg en beplanting. Ten slotte als essentieel element binnen het paviljoenstelsel waardoor een belangwekkende episode uit de geschiedenis van de geestelijke gezondheidszorg tot uitdrukking komt.