Inleiding complexonderdeel 5

De bij de historische buitenplaats Wiltzangk behorende HISTORISCHE TUIN- en PARKAANLEG in Nieuwe Architectonische tuinstijl is tot stand gekomen omstreeks 1920 naar een ontwerp van de tuinarachitect D.F. Tersteeg. Bij het ontwerp is de bestaande landschappelijke parkaanleg naar ontwerp van C.E.A. Petzold, als coulis geïntegreerd. Onderdelen die deel uitmaken van de aanleg zijn een terras, tuinvazen op sokkels en lantaarnpalen.

Omschrijving

De besloten geometrische tuinaanleg ten zuidoosten van het huis, is opgebouwd uit verschillende elementen en wordt grotendeels door water omgrensd. Deze sloten zijn evenals enkele aftakkingen aan de zuidzijde waarschijnlijk restanten van de 18de-eeuwse parkaanleg.

De geometrisch tuinaanleg kenmerkt zich door een gevarieerde beplanting met rododendrons, verschillende taxussen, berken, magnolia, ceder, wilg.

De op de middenas gesitueerde, gemetselde trap ligt in het midden van het met flagstones bestrate terras voor de achtergevel. Het terras heeft gemetselde keermuren met een balustrade van ajourwerk. Hier ligt een lager gelegen tuin met een rechthoekig padenpatroon, omgrensd door geschoren (buxus)hagen. In de centrale middenas leidt een vaste brug over de dwars voor het huis lopende sloot. In het verlengde van de brug loopt een met flagstones bestraat pad, dat uitkomt bij een dwarsas. Een siervaas staat in de midden van een geschoren cirkelvormige buxushaag, als middelpunt van een in opzet geometrisch patroon. Het door grote geschoren buxusbollen geflankeerde pad komt uit bij de dwarsas, die gemarkeerd wordt door een beeld met putto.

Ten zuidoosten van de dwarsas ligt in de hoofdas een symmetrisch opgezette waterpartij. Deze heeft een langgerekte, in het midden halfcirkelvormige, ingesnoerde vorm. Op de hoeken staan onder meer grote taxussen en rododendrons. Aan de korte zuidwest- en noordoostzijde staan halfcirkelvormig gemetselde tuinbanken met bloembakken. Als coulis van zuidoostelijke begrenzing van dit gedeelte van de tuin fungeren ondermeer naaldbomen, taxussen en een treurwilg.

Verspreid over het terrein staan verschillende tuinvazen op een gemetselde sokkel, waaronder een langs de oprijlaan naar het huis, die vergelijkbaar is met de exemplaren op de vaste brug. In het bijzonder langs de oprijlaan staan ijzeren lantaarnpalen, stammend uit de eerste decennia van de 20ste eeuw.

Waardering

De historische tuin- en parkaanleg van de buitenplaats Wiltzangk met bijbehorende onderdelen (terras, tuinvazen en lantaarnpalen) is van algemeen belang vanwege de cultuur-, architectuur en tuinhistorische waarde

- als gaaf en representatief voorbeeld van de Nieuwe Architectonische Tuinstijl uit het begin van de 20ste eeuw.

- van belang voor het oeuvre van de vooraanstaande tuinarchitect D.F. Tersteeg.

De tuin- en parkaanleg is goed herkenbaar in hoofdstructuur gaaf en deels ook wat betreft de beplanting en de bouwkundige onderdelen.

De tuinaanleg heeft een zeer hoge ensemblewaarde vanwege de bijzondere historisch-funtionele, ruimtelijke en visuele relatie als architectonische voortzetting van het huis.